آزمایش سنجش تراکم استخوان و اهمیت آن: مردم تصور می کنند استخوان پایدار و تغییرناپذیر است، در حالیکه، در واقعیت استخوانها مرتب در حال تغییر  و تحول هسستند. همن الان که مشغول مطالعۀ این متن هستید، سلولهای خاص در بدن شما در حال جایگین کردن اجزای فرسودۀ استخوان با اجزای تازه هستند. متأسفانه، با افزایش سن ، میزان استخوان زدایی از فرایند تکثیر سلولهای استخوانی سبقت می گیرد و این امر موجب ایجاد تخلل در استخوان و شکنندگی آنها می شود.

نادیده گرفتن وضعیت استخوان می تواند به عارضه ای به نام پوکی استخوان منتهی شود. این عارضه را می توان در قالب کاهش تودۀ استخوانی و تنزل کیفیت استخوان ها تعریف کرد. استخوان های افراد دارای پوکی استخوان بسیار آسیب پذیر هستند و با کوچکترین ضربه دچار شکستگی می شوند. عباتی، فرد مبتلا به پوکی استخوان ممکن است با یک زمین خوردگی جزئی (در اثر لیز خوردن قالیچۀ اتاق پذیرایی در زیر پاها) دچار شکستگی استخوان شود.

همه ساله، در ایالات متحده آمریکا، بالغ بر ۲ میلیون مورد شکستگی ناشی از پوکی استخوان گزارش می شود که جزییات آن بشرح زیر است:

– ۵۵۰ هزار مورد شکستگی مهره های ستون فقرات

– ۳۰۰ هزار مورد شکستگی کمر

– ۴۰۰ هزار مورد شکستگی مچ دست

– ۸۱۰ هزار مورد شکستگی در دیگر قسمت های بدن

شکستگی مهره های ستون فقرات و کمر با درد شدید، تغییر شکل، افسردگی، معلولیت و حتی مرگ و میر همراه است. علاوه بر این، نیمی از افراد که دچار شکستگی کمر می شوند باید هنگام راه رفتن  بطور دائم از وسایل کمکی استفاده کنند و یک چهارم دیگر مادام العمر تحت مراقبت پزشکی قرار گیرند.

متأسفانه، پوکی استخوان فاقد علائم است و تنها زمانی می توان از آگاه شد که فرد بطور اتفاقی دچار شکستگی شود. آزمایش سنجش تراکم استخوان درست همینجا به کار می آید.

بکمک آزمایش سنجش تراکم استخوان می توان به استحکام استخوانها پی برد. متخصصین سلامت از این روش برای قربال گری و تشخیص پوکی استخوان استفاده می کنند. نکتۀ مهم در ارتباط با این آزمایش آن است که افراد را قبل از آسیب دیدگی نسبت به مشکلات استخوانی هشیار می سازد.

با مشخص شدن وضعیت پوکی استخوان، افراد می توانند تدابیر لازم را جهت پیشگیری از شکستگی  اتخاذ نمایند.

• آزمایش سنجش تراکم استخوان برای چه کسانی ضرورت دارد؟

زنان بیشتر از مردان دچار پوکی استخوان می شوند و پوکی استخوان در آنان بعد از دوران یائسگی و پا به سن گذاشتن وضوح بیشتری پیدا می کند. از اینرو، متخصصین سلامت انجام آزمایش پوکی استخوان برای زنان ۶۵ سال به بالا را ضروری می دانند. اما، خصوصیات  دیگری نیز هست که افراد را  در معرض شکستگی استخوان قرار می دهد. لذا، متخصصین سلامت این آزمایش را به آندسته از زنان و مردان زیر ۶۵ سال که از یک یا چند عامل بر هم زننده برخوردار می باشند نیز توصیه می کنند.

عوامل بر هم زننده برای شکستگی

عواملی که خطر بروز شکستگی در افراد را بالا برده و بر ضرورت انجام آزمایش سنجش تراکم استخوان می افزاید عبارتست از:

– استعمال دخانیات

– مصرف دراز مدت داروهای استروئیدی (گلوکوکورتیکوئید) مانند پردنیزون

– کم وزنی (کمتر از ۵۸ کیلوگرم)

– رماتیسم مفصلی

– سابقۀ شکستگی غیر ضربه ایو یا شکستگی ناشی از ضربۀ ملایم در خود فرد یا والدین او (شکستگی استخوان پس از فرود آمدن از ارتفاعی معادل ارتفاع بدن یا کمتر)

– مصرف بی رویۀ مشروبات الکلی (بیش از سه پیک در روز)

– ابتلا به اختلالی که قویاً با پوکی استخوان مرتبط است (مانند بیماری قند، پرکاری درمان نشدۀ تیروئید،  پرکاری پاراتیروئید، یائسگی زودهنگام، سوء تغذیه مفرط یا جذب نابهنجار حاد و بیماری حاد کبدی  

• کدام آزمایش بهتر است؟

آزمایش سنجش تراکم استخوان انواع مختلف دارد. در قسمت دوم نوشته با ما همراه باشید تا به بررسی انواع مختلف آزمایشات سنجش تراکم استخوان و ویژگی های هر یک بپردازیم.

دکتر مهدی افضل آقایی، فوق تخصص بیماری‌های گوارش و کبد در شهر مشهد دارای بورد فوق تخصصی

انجام آندوسکوپی و کولونوسکوپی در مطب بدون خون ریزی و درد و با پیشرفته ترین وسایل موجود

جهت اخذ نوبت می توانید همه روزه با شماره (۰۵۱)۳۸۷۰۴۰۶۶ و ۳۸۷۰۴۰۶۷ تماس حاصل فرمایید.

آدرس مطب: مشهد- بلوار کوثر- بین كوثر ۲و۴ – ساختمان فارابي – طبقه دوم

متخصص گوارش در مشهد