سندروم سوء جذب چیست؟
اگر یک رژیم غذایی سالم داشته باشید. ویتامین ها و املاح موجود در آن ها توسط بدن جذب می شود. اما اگر بیماری به نام سندروم سوء جذب داشته باشید. بدن نمی تواند به اندازه کافی و مورد نیاز مواد مغذی و ویتامین ها ی موجود در غذا ها را جذب کند. مشکلات گوارشی سبب بروز نشانه هایی مثل نفخ و اسهال می شود. مهمتر از آن، سندروم سوء جذب سبب بروز مشکلات جدیتری مثل افزایش خطر بروز عفونت و شکستگی استخوان خواهد شد.
دلایل سندروم سوء جذب
به طور معمول، بیشتر مواد مغذی از دیواره روده کوچک عبور می کنند و با هضم غذا از طریق دستگاه گوارش وارد جریان خون می شوند. باقی مانده مواد مغذی توسط روده بزرگ جذب می شوند. سپس خون مواد مغذی مانند کلسیم و پروتئین را به استخوان ها، ماهیچه ها و اندام های بدن می رساند. علاوه بر این، مواد اضافی از طریق مدفوع از بدن دفع می شود.
بیماری های اثر گذار بر فرآیند جذب مواد مغذی در بدن
عفونت حاصل از باکتریها، ویروسها و انگلها به دیوارهی روده آسیب می رساند و به همین علت مواد غذایی قابلیت عبور از آن و راه پیدا کردن به خون را از دست خواهند داد، در این صورت مواد مغذی از راه مدفوع از بدن دفع می شوند.
بعضی دیگر از دلایل سوء جذب:
فیبروز سیستیک و سایر بیماری هایی که روی لوزالمعده تاثیر گذارند.
تحمل نکردن لاکتوز و سایر مشکلات آنزیمی مرتبط
اختلالات رودهای مثل بیماری سلیاک که در آن پروتئین گلوتن موجود در گندم، جو و چاودار سیستم ایمنی بدن را تحریک می کند و سبب حمله این دستگاه به بدن می شود.
درک بعضی از دلایل بروز سندروم سوء جذب هنگامی ساده تر خواهد شد که از چگونگی اثر گذاری این عوامل روی سیستم گوارشی انسان باخبر باشیم. مثلا، عمل جراحی برداشتن قسمتی از روده سبب این خواهد شد که مساحت کمتری از روده توانایی جذب مواد مغذی را داشته باشد. بیماری سلیاک برخی مواقع منجر به ایجاد زخمهایی در دستگاه گوارش خواهد شد و همین مسئله باعث سخت شدن جذب مواد غذایی درون خون می شود.
پیشنهاد مطالعه: نقص های مادر زادی دستگاه گوارش
علائم سندروم سوء جذب
- مهم ترین علامت اسهال مزمن
- احساس ناراحتی در شکم مثل گاز و نفخ شکم
- شل و بد بو شدن مدفوع
- روشن شدن رنگ مدفوع یا حجیم شدن آن
- مدفوعی که بخاطر چسبنده یا شناور بودن به سادگی با سیفون به چاه فاضلاب انتقال داده نمی شود.
- کاهش وزن
- اگزما یا راشهای پوستی فلسی شکل
اگر سوء جذب درمان نشود
- افزایش خطر بروز عفونتها
- تراکم استخوان ها کم می شود که سبب افزایش بروز شکستگی می شود
- رشد و وزنگیری کودکان آهسته تر است
- دسته ای از مواد مغذی مثل ویتامین آ و روی، برای سلامت دستگاه ایمنی بدن و رشد بسیار حیاتی می باشند. اگر بدن به میزان کافی این مواد و سایر ویتامینها و املاح مهم را جذب نکند، سلامتی انسان در معرض خطر قرار می گیرد.
راههای تشخیص سندروم سوء جذب
- آزمایش مدفوع: اگر در مدفوع مقدار زیادی چربی وجود داشته باشد احتمال بیماری سوء جذب وجود دارد.
- تست هیدروژن – لاکتوز تنفسی: جهت اندازه گیری میزان جذب مواد مغذی، پس از اینکه فرد یک محلول شامل قند شیر یا لاکتوز خورد، میزان هیدروژنی که در تنفس فرد وجود دارد اندازه می گیرد.
- تست عرق: مورد بررسی قرار دادن نمونه عرق و سنجش اندازه کلر آن به تشخیص سیستیک فیبروز کمک خواهد کرد. یکی از عارضه های این بیماری فقدان آنزیمها برای گوارش درست غذا می باشد.
- نمونه برداری از روده کوچک: یک نمونه کوچک بافتی از روده کوچک برداشته می شود و در آزمایشگاه از لحاظ وجود علائم عفونت یا سایر مشکلات بررسی می گردد.
- آندوسکوپی: در این روش تشخیصی با استفاده از لوله ی باریک، بلند و منعطفی که سر آن دوربین کوچکی دارد داخل روده به دقت مورد بررسی قرار می گیرد.
درمان سندروم سوء جذب
درمان سندرم سوء جذب به علت آن وابسته است. گاهی می توان رژیم غذایی خاصی را برای بیمار طراحی کرد که هضم و جذب راحت تر و سریع تری داشته باشد. گاهی اوقات مکمل های غذایی برای جبران کمبود مواد مغذی که جذب ضعیفی دارند تجویز می گردد. گاهی اوقات علت سندرم سوء جذب، فعال بودن بیش از اندازه لوله ی گوارشی می باشد. در این شرایط داروهای خاصی برای فرد تجویز خواهد شد تا دستگاه گوارش آرامتر شود و مواد مغذی زمان زیادتری برای ورود به جریان خون داشته باشند. اگر علت این بیماری عفونت باشد، برای فرد آنتی بیوتیک تجویز می شود.
پیشنهاد مطالعه: تنگی خوش خیم مری
مراقبت در منزل و پیشگیری از سندروم سوء جذب
سندرم سوء جذب همیشه قابل پیشگیری نمی باشد، به خصوص زمانی که فرد مبتلا به بیماری سلیاک، فیبروز کیستیک یا سایر بیماری های مزمن باشد. بیماری مزمن نوعی بیماری پیشرونده و طولانی مدت است که فرد را برای چندین ماه یا حتی تا پایان عمر تحت تاثیر قرار می دهد. اما اگر فردی به این بیماری ها مبتلا باشد و برای کنترل بیماری باید تا حد امکان با پزشک خود همکاری کند. بیمار باید ملین ها و آنتی بیوتیک ها را با دقت و فقط در صورت لزوم مصرف کند. اگر برای بیمار یک رژیم غذایی غنی از مواد مغذی تجویز شده است، در صورت داشتن هر گونه سوال می توانند با متخصص گوارش، متخصص تغذیه یا پرستار صحبت کنند.
*متخصص گوارش در مشهد*
