در قسمت اول نوشته به ارائه توضیحاتی در رابطه با آزمایش سنجش تراکم استخوان پرداخته ایم. در قسمت دوم نوشته با ما همراه باشید تا به نحوه انجام آزمایش دی.اکس.آ بپردازیم.

جذب اشعه ی ایکس با انرژی دوگانه

کارشناسان به اتفاق بر این نظرند که دی.اکس.آ قابل اعتمادترین روش برای اندازه گیری دقیق تراکم استخوانی در حساس ترین استخوان های بدن است (بعبارتی، ستون فقرات، کمر و آرنج).

به نظر ما، کمر و ستون فقرات بهترین نقطه برای آزمایش است و بر اساس نتایج حاصل از اندازه گیری ها در این نقاط بهتر می توان برآورد نمود چه کسی در معرض وقوع شکستگی ناشی از پوکی استخوان قرار دارد و چه کسی باید برای پوکی استخوان تحت درمان قرار گیرد.

اندازه گیری تراکم استخوانی ستون فقرات و استخوان کمر در صورتی امکانپذیر است که فرد قادر به دراز کشیدن روی میز آزمایش باشد. برای اسکن ساعد می توان روی صندلی کنار دستگاه دی.اکس.آ نشست. در مواقعی که اندازه گیری استخوان ستون فقرات و کمر امکانپذیر نمی باشد، پوکی استخوان را می تو ان با اندازه گیری تراکم استخوان ساعد تشخیص داد. افراد دارای پرکاری تیروئید و پاراتیروئید را  باید، همزمان با ستون فقرات و کمر، از نقطۀ ساعد نیز اندازه گیری نمود زیرا تراکم استخوان ساعد در این گروه از افراد کمتر از تراکم استخوانی در سایر نقاط بدن است.

نتیجۀ کامل آزمایش دی.اکس.آ (و نه خلاصۀ آن) باید به پزشک ارجاع شود. جزییات شامل نکاتی  است که همیشه در خلاصۀ گزارشات منعکس نمی شود.

چنانچه پزشک خواستار تکرار آزمایش باشد (معمولاً به فاصله دو سال و بیشتر)، بهتر است برای انجام آزمایش مجدد حتی الامکان به همان مرجع اولیه مراجعه نماییم. تجهیزات دی.اکس.آ انواع و اقسام دارد و شایسته آن است اندازه گیری توسط یک دستگاه واحد انجام شود.

سی تی اسکن با توموگرافی کامپیوتری

این نوعی توموگرافی کامپیوتری (سی تی) است که برای اندازه گیری دقیق تراکم استخوان ستون فقرات کاربرد دارد. برغم آنکه روش مزبور جایگزین مناسبی  برای دی.اکس.آ محسوب می شود، انجام آن پر هزینه تر و نیازمند قرار گرفتن در دوز بالاتر رادیواکتیو می باشد و ،لذا، کمتر مورد استقبال قرار می گیرد.

اولتراسونوگرافی

بکمک امواج فرا صوتی می توان تراکم استخوان را در پاشنۀ پا اندازه گیری کرد. این روشی است قابل  اطمینان برای سنجش درصد ریسک شکستگی استخوان در افراد. معهذا، در مقایسه با تکنیک دی.اکس.آ، فقدان رهنمودهای تخصصی برای استناد به نتایج حاصله از اندازه گیری های فرا صوتی جهت تشخیص پوکی استخوان و برآورد ریسک شکستگی موجب شده تا این روش کمتر مورد استفاده قرار گیرد. در نقاطی که دسترسی به دی.اکس.آ وجود ندارد، اولتراسونوگرافی می تواند جایگزین مطمعنی برای سنجش تراکم استخوان تلقی شود.

چه انتظاری می توان از آزمایش دی.اکس.آ داشت؟

          هنگام اجرای آزمایش دی.اکس.آ، فرد باید بصورت درازکش روی میز آزمایش قرار گیرد. استخوان در نقطۀ معینی از بدن بکمک اشعه ایکس اسکن می شود. پرتوهای عبوری از داخل استخوان توسط دستگاه اندازه گیری و بصورت تصویری بنمایش در می آید. با مطالعۀ این تصاویر، رادیولوژیست یا  متخصص بیماری های استخوانی متابولیک اقدام به تحلیل داده های بدست آمده می کند.

آزمایشی  است بسیار بی درد و که نیاز به هیچ گونه تزریق ندارد و مجموعاً ۵ تا ۱۰ دقیقه بطول می انجامد. ازآنجا که ردیاب قادر به تشخیص فلزات موجود در لباس فرد تحت آزمایش می باشد (شامل قلاب کمربند)، استفاده از روپوش مخصوص در حین آزمایش الزامی است.

در این روش از حداقل میزان پرتو استفاده می شود (همان میزانی که افراد روزانه بطور متوسط در معرض آن قرار می گیرند). بعد از تکمیل آزمایش و محاسبات مربوطه، نتایج حاصله جمع بندی و در قالب امتیازی که گویای وضعیت استخوان فرد آزمایش شده می باشد، در گزارش نهایی به ثبت می رسد.

در قسمت سوم نوشته با ما همراه باشید تا اطلاعاتی را در رابطه با جواب آزمایش سنجش تراکم استخوان به دست آورید.

دکتر مهدی افضل آقایی، فوق تخصص بیماری‌های گوارش و کبد در شهر مشهد دارای بورد فوق تخصصی

انجام آندوسکوپی و کولونوسکوپی در مطب بدون خون ریزی و درد و با پیشرفته ترین وسایل موجود

جهت اخذ نوبت می توانید همه روزه با شماره (۰۵۱)۳۸۷۰۴۰۶۶ و ۳۸۷۰۴۰۶۷ تماس حاصل فرمایید.

آدرس مطب: مشهد- بلوار کوثر- بین كوثر ۲و۴ – ساختمان فارابي – طبقه دوم

متخصص گوارش در مشهد