انواع انگل‌های دستگاه گوارش

انگل دستگاه گوارش مانند سایر انگل‌ها برای ادامه حیات خود از بدن یک موجود زنده دیگر تغذیه می‌نماید. در واقع انگل‌ها جاندارانی هستند که برای زندگی به بدن یک میزبان نیاز دارند تا از آن تغذیه نموده و چرخه زندگی خود را کامل نمایند. این موجودات گونه‌های مختلفی دارند که هر یک از آنها نیازمند یک میزبان هستند. میزبان می‌تواند انسان، حیوانات دیگر و یا حتی از گیاهان باشد. انگل‌ها در بدن میزبان مراحل رشد، تولید مثل و انتقال را انجام می‌دهند. چرخه زندگی انگل‌ها دارای دو نوع مستقیم و غیر مستقیم است.در چرخه زندگی مستقیم، انگل مستقیما از یک میزبان به میزبان دیگر منتقل می‌شود و نیازی به میزبان واسط ندارد.
بنابراین این نوع انگل‌ها می‌توانند در طبیعت ادامه حیات دهند و به آنها انگل اختیاری گفته می‌شود. در چرخه زندگی غیر مستقیم انگل بخشی از مراحل زندگی خود را در میزبان حد واسط می‌گذراند و انگل اجباری نامیده می‌شود. در این چرخه زندگی مراحل رشد و نمو انگل در بدن میزبان واسطه صورت می‌گیرد و این میزبان هیچگونه بیماری و علایمی را بروز نمی‌دهد. اما مرحله تولید مثل انگل بالغ در بدن میزبان نهایی انجام می‌گردد.
در واقع زندگی انگلی یکی از انواع همزیستی‌ها به شمار می‌آید که در آن یکی از موجودات سود می‌برد و موجود دیگر زیان می‌بیند. این همزیستی بین دو موجود مختلف صورت می‌گیرد که معمولا موجود ضعیف‌تر و کوچکتر انگل نامیده شده و در سطح یا درون بدن موجود قوی‌تر که میزبان نام دارد، زندگی می‌نماید و از آن تغذیه می‌کند. به همین دلیل باعث ایجاد اختلال در بدن میزبان می‌گردد. همزیستی بین انگل و میزبان می‌تواند به طور موقت یا دایم باشد.

انگل‌های دستگاه گوارش جزو کدام دسته از انگل‌ها هستند؟

معیارهای مختلفی برای طبقه بندی انگل‌ها وجود دارد. براساس یکی از این معیارها که طبق تعداد میزبان صورت می‌گیرد، انگل‌ها در دو دسته انگل‌های تک میزبان و انگل‌های چند میزبان قرار می‌گیرند. انگل‌های تک میزبان نیازی به میزبان واسط ندارند ولی انگل‌های چند میزبان می‌توانند بین میزبان‌های مختلف خود انتقال یابند و هر مرحله از زندگی خود را در بدن یکی از آنها سپری نمایند. محل رشد و تکثیر انگل‌ها نیز می‌تواند معیار دیگری برای تقسیم بندی باشد که آنها را در دو دسته انگل‌های درون‌زی و برون‌زی طبقه بندی می‌نماید. انگل‌های برون‌زی بر روی سطح بدن موجود زنده قرار می‌گیرند و غذای مورد نیاز خود را از بدن میزبان تأمین می‌کنند که از جمله شایع‌ترین این انگل‌ها می‌توان کک، شپش سر، ساس، شپش بدن، گال، شپشک، دمودکس و پیچ کرم را نام برد. این انگل‌ها می‌توانند از طریق تماس پوستی، تماس جنسی، لباس و تخت خواب مشترک و غیره از یک میزبان به میزبان دیگر انتقال یابند .هر کدام از آنها نیز می‌تواند علایم متفاوتی را در میزبان خود به وجود آورد. به طور مثال ساس بر روی پوست و بینایی تأثیر می‌گذارد و یا شپش سر باعث خارش سر و ریزش مو می‌گردد.

انگل‌های درون‌زی به بدن موجود زنده نفوذ می‌کنند و وارد اندام‌ها و بافت‌های مختلف میزبان خود می‌شوند که انگل دستگاه گوارش نیز جزو این انگل‌ها محسوب می‌شود. انگل‌های درون‌زی خود در سه دسته با نام‌های انگل پروتوزوآ، کرم‌ها و کرم‌های نواری قرار می‌گیرند.

انواع انگل دستگاه گوارش

انگل دستگاه گوارش معمولا سبب بروز بسیاری ازعلایم و ایجاد اختلالاتی در دستگاه گوارش می‌شود. کرم‌های روده از انواع انگل دستگاه گوارش محسوب می‌شوند که شیوع نسبتا بالایی دارند و با وجود اینکه بیشتر در کودکان بروز می‌یابند اما بزرگسالان نیز می‌توانند درگیر این مسئله شوند. از شایع‌ترین انواع انگل دستگاه گوارش می‌توان کرم‌های انگل در شکل‌های مختلف و پروتوزوآ را نام برد. کرم‌های انگل دستگاه گوارش معمولا در روده یافت می‌شوند و این کرم‌های انگلی روده به شکل کرم‌های پهن و کرم‌های لوله‌اي هستند. کرم کدو و کرم کبد در دسته کرم‌های پهن قرار دارند و کرم‌های آسکاریس، کرمک، تریکوریس تریکیورا و کرم قلابدار از جمله کرم‌های لوله‌ای در نظر گرفته می‌شوند. این کرم‌های انگل دستگاه گوارش هر یک می‌توانند عامل بیماری‌ها و عفونت‌های مختلفی باشند.

کرم کدو یک کرم انگل دستگاه گوارش

کرم کدو از جمله کرم‌های پهن به شمار می‌آید و دارای انواع مختلفی است که هر کدام وارد بدن میزبان مربوط به خود می‌شوند. تخم یا لارو این انگل بعد از ورود به بدن در دیواره معده و روده قرار می‌گیرد و در آنجا رشد می‌کند. بعد از مدتی که به اندازه کافی رشد نمود، تخم می‌گذارد و یا با انداختن قسمتی از بدن خود سبب ایجاد کرم‌های دیگر می‌شود. این انگل مانع رسیدن برخی مواد غذایی به بدن می‌گردد و در نتیجه سبب ضعیف شدن بدن می‌شود. اگر شرایط برای بالغ شدن لارو این کرم مناسب نباشد، به شکل کیست در می‌آیند.کیست‌ها می‌توانند به سایر قسمت‌های بدن انتقال یابند. کرم کدو برای بعضی اندام‌ها ضرر بیشتری دارد. به طور مثال اگر کیست‌های آن به مغز راه یابند می‌توانند منجر به مرگ شوند. اما در سایر نقاط بدن این کیست‌ها با محروم کردن اندام‌ها از مواد غذایی سبب کاهش کارآیی آنها می‌شوند. ورود تخم یا لارو کرم کدو به بدن از طرق مختلفی صورت می‌گیرد. از راه‌های انتقال این کرم انگل دستگاه گوارش به بدن می‌توان خوردن کاهو یا سبزی نشسته، آب ناسالم، گوشت‌های نپخته و خوردن سوشی را نام برد.

کرمک چیست و چه عوارضی دارد؟

کرمک یا اکسیور یک انگل دستگاه گوارش است که میزبان آن فقط انسان است و بعد از ورود به بدن انسان در روده جای می‌گیرد. این کرم انگلی بسیار کوچک است و طولی بین ۶ تا ۱۲ میلی متر دارد. کرمک بیشتر در کودکان شایع است و از طریق مواد غذایی آلوده مانند میوه و سبزی نشسته یا تماس با سطوح آلوده وارد بدن می‌شود. این انگل دستگاه گوارش انسان می‌تواند از فرد آلوده نیز به فردی دیگر انتقال یابد. اغلب اوقات در مدفوع فرد مبتلا این کرم‌های سفید رنگ دیده می‌شوند که دارای حرکات پیچ و خم دار هستند. کرمک‌های ماده روی پوست اطراف مقعد تخم ریزی می‌نمایند و این امر باعث ایجاد خارش در فرد می‌گردد. با خاراندن این ناحیه تخم‌های انگل بر روی انگشتان قرار گرفته و با دست زدن فرد به هر وسیله‌ای آن چیز آلوده شده و در اثر استفاده مشترک وسایل، این انگل به دیگران منتقل می‌شود. تخم کرمک می‌تواند تا دو هفته در هوا و گرد و غبار زنده بماند. بنابراین از طریق استنشاق نیز این انگل دستگاه گوارش قابل سرایت به دیگران است.

کرم آسکاریس

کرم آسکاریس یک انگل دستگاه گوارش به شمار می‌آید که میزبان آن انسان و خوک هستند.محل قرارگیری این کرم در بدن میزبان خود درون روده است. البته کرم‌های آسکاریس بدن خوک و انسان ممکن است شباهت ظاهری و ساختمانی با یکدیگر داشته باشند اما از لحاظ فیزیولوژیکی با هم متفاوتند. آسکاریس یک کرم از رده لوله سانان یا کرمهاي حلقوي است و بعد از کرمک بیشترین نسبت آلودگی را در سطح جهان دارد. این کرم زرد رنگ در روده کوچک زندگی می‌نماید.در ابتدا با بلعیدن تخم این انگل به وسیله میزبان، آنها وارد معده شده و در آنجا لاروها از تخم بیرون آمده و به داخل عروق دیواره روده نفوذ می‌کنند. سپس به سمت کبد، قلب و ریه حرکت می‌نمایند و بعد از گذشت چند روز لاروها به درون راه‌های هوایی می‌آیند و از مسیر نای، مری و معده مجددا به روده برمی‌گردند. در روده این کرم‌ها بالغ می‌شوند و بنابراین برای تکمیل چرخه زندگی این انگل دستگاه گوارش نیازی به میزبان واسطه نیست. هنگامی که لارو آسکاریس از کبد عبور می‌کند، بر روی این اندام تأثیر می‌گذارد و باعث بزرگ و دردناک شدن آن می‌شود. در ریه نیز این انگل سبب ایجاد مشکلات تنفسی شده که سرفه‌های خشک و تنگی نفس از جمله علایم آن هستند. اما با بالغ شدن این کرم در روده علایمی مانند دردهای شکمی، بی اشتهایی و سو هاضمه در فرد بروز می‌نماید.

کرم قلاب‌دار

کرم قلاب‌دار نوعی انگل دستگاه گوارش است که بدن میلیون‌ها فرد را در سراسر جهان دچار عفونت می‌کند. بر اساس آمارها سالانه ۵۰۰ تا ۷۰۰ میلیون نفر در جهان به عفونت این کرم مبتلا می‌گردند. این انگل روده‌ای در تمام سنین می‌تواند دیده شود و برای افراد ایجاد بیماری نماید. آلودگی به این انگل از جمله آلودگی‌های بسیار شایع کرمی در انسان به شمار می‌آید. عفونت کرم قلاب‌دار معمولا در آب و هوای مرطوب و گرمسیری مشاهده می‌شود. یکی از انواع این کرم با نام سی سلوستاما دوئاهونال در جنوب اروپا، شمال آفریقا، آسیای شمالی و بخشی از آمریکای جنوبی بیشتر وجود دارد و نوع دیگر آن که نكیتورام اریكنوس نام دارد، در شمال شرقی آمریکا دیده شده است. طول کرم قلاب‌دار تقریبا یک سانتیمتر است و محل زندگی آن روده کوچک انسان است.

کرم‌های بالغ معمولا در قسمت بالایی روده ساکن می‌شوند و هر کرم ماده در طول روز ۲۰ هزار تخم می‌گذارد که همراه با مدفوع دفع می‌گردند. این تخم‌ها برای این که به کرم تبدیل شوند نیاز به سایه و خاک مرطوب و گرم دارند. در صورتی که چنین شرایطی برای تخم‌ها وجود داشته باشد، بعد از ۲۴ تا ۴۸ ساعت لاروها از تخم بیرون آمده و در خاک زندگی می‌کنند. در صورت حرکت با پاهای برهنه بر روی خاک‌های آلوده، این کرم‌ها از طریق پوست وارد بدن شده و به وسیله جریان خون به ریه‌ها می‌روند. سپس از راه دهان، خود را به روده کوچک می‌رسانند و در آنجا بعد از گذشت ۵ هفته بالغ می‌گردند.

کرم‌های بالغ در روده از خون میزبان استفاده نموده و به همین دلیل موجب به وجود آمدن کم خونی در فرد می‌شوند. کرم قلاب‌دار برای کامل کردن چرخه زندگی خود به خاک احتیاج دارد و از طریق خاک به بدن میزبان خود انتقال می‌یابد. بنابراین نمی‌تواند از شخصی به شخص دیگر منتقل شود. این انگل با استفاده از داروهایی مانند لوامیزول قابل درمان است و چنانچه فرد دچار کم خونی نیز شده باشد، باید از رژیم غذایی غنی از آهن و یا مکمل‌های آهن استفاده نماید.

انواع انگل‌های پروتوزوآ در دستگاه گوارش

انگل پروتوزوآ یک موجود تک سلولی است که انسان را به عنوان میزبان انتخاب می‌کند. این انگل انواع مختلفی دارد که هر کدام به شیوه متفاوتی حرکت می‌نمایند. پروتوزوآ براساس همین تفاوت حرکتی به چهار گروه سارکودینا، ماستیگوفورا، سیلوفورا و اسپوروزوآ تقسیم می‌گردد. سارکودینا با حرکات آمیبی، ماستیگوفورا به وسیله تاژک و سیلوفورا با تعداد زیادی مژک جابجا می‌شوند. اسپوروزوآی بالغ تحرکی ندارد. انواع زیادی از این انگل‌ها می‌توانند وارد دستگاه گوارش انسان شده و سبب ایجاد بیماری گردند. در ادامه به بررسی برخی از این انگل‌ها می پردازیم.

• انگل ژیاردیا لامبلیا

انگل ژیاردیا یک پروتوزوآ است و در روده انسان زندگی می‌کند. انگل ژیاردیا لامبلیا باعث ایجاد یک بیماری عفونی در روده کوچک به نام ژیاردیازیس می‌گردد. این انگل تک سلولی معمولا از طریق نوشیدن آب آلوده انتقال می‌یابد. خوردن غذای آلوده نیز از دیگر روش‌های انتقال این انگل است. همچنین انگل ژیاردیا می‌تواند از طریق رابطه جنسی مقعدی و محافظت نشده از فردی به فرد دیگر منتقل گردد.

بنابراین تمامی افرادی که در مکان‌هایی با بهداشت ضعیف زندگی می‌کنند و دسترسی به آب آشامیدنی سالم ندارند، می‌توانند در معرض ابتلا به بیماری ژیاردیازیس قرار گیرند. به همین دلیل کارشناسان بهداشتی، توصیه زیادی به شستن دستها قبل از خوردن و نوشیدن، استفاده از آب و غذای سالم و مطمئن می‌نمایند. انگل ژیاردیا در چرخه زندگی خود دارای دو شکل تروفوزوئیت و کیست است. تروفوزوئیت‌ها در قسمت بالایی روده کوچک قرار می‌گیرند و در تماس با مخاط روده هستند. کیست شکل غیرفعال و مقاوم انگل است که یک پوشش خارجی سخت دارد و از آن در برابر عوامل محیطی محافظت می‌نماید.

بنابراین کیست‌ها می‌توانند در خارج از بدن تا مدتها زنده بمانند. کیست بعد از ورود به بدن تخریب شده و انگل در روده تغذیه و رشد خود را آغاز می‌نماید و شکل فعال انگل به وجود می‌آید.این انگل شیوع بالایی دارد و در مناطق گرمسیر بیشتر از مناطق سردسیر دیده می‌شود. گاهی اوقات افراد مبتلا به بیماری ژیاردیازیس هیچ علایمی را بروز نمی‌‌دهند اما ناقل این انگل هستند و می‌توانند آن را به دیگران منتقل نمایند. در بسیاری موارد نیز یک تا سه هفته بعد از ورود انگل به بدن علایم و نشانه‌های عفونت آشکار می‌گردد. از جمله علایم و نشانه‌های این بیماری می‌توان به اسهال، نفخ، کرامپ‌های شکمی، کاهش وزن و بی اشتهایی اشاره نمود. در برخی موارد نیز جذب بعضی ویتامین‌ها مانند ویتامین A و B12 دچار اختلال شده و فرد با کمبود این ویتامین‌ها مواجه می‌شود.

• انگل انتاموبا هیستولیتیکا

انگل انتاموبا هیستولیتیکا یا E هیستولیتیکا عامل ایجاد یک عفونت روده‌ای به نام آمیبیازیس است. بیماری آمیبیازیس با نام اسهال آمیبی نیز شناخته می‌شود. ابتلا به این عفونت در مناطق گرمسیری مانند هند، قسمتی از آمریکا مرکزی و جنوبی و همچنین بخشی از آفریقا بیشتر دیده می‌شود. این انگل یک تک سلولی است که از طریق خوردن آب و غذای آلوده به کیست‌های آن انتقال می‌یابد. کیست‌های غیر فعال می‌توانند تا چندین ماه در محیط زنده بمانند.
زمانی که این کیست‌ها به طرق مختلف وارد بدن انسان شوند، درون دستگاه گوارش قرار می‌گیرند. پس از این شکل فعال و مهاجم انگل که تروفوزوئیت نام دارد، درون دستگاه گوارش شروع به رشد و تکثیر می‌نمایند و وارد روده بزرگ می‌شوند. در روده بزرگ این انگل به دیواره چسبیده و باعث تخریب سلولهای دیواره، اسهال خونی و کولیت می‌گردد. این انگل می‌تواند بدون علامت در روده زندگی نماید و آسیبی به بافت روده وارد نکند اما در مواردی نیز ۲ تا ۶ هفته بعد از آلودگی نشانه‌های عفونت بروز می‌یابد.

در شدیدترین نوع این بیماری گوارشی که اسهال خونی است علایمی مانند تب، وجود خون در مدفوع و دردهای شکمی دیده می‌شوند. گاهی اوقات نیز این انگل دیواره روده را سوراخ نموده و از طریق جریان خون، به اعضای دیگر بدن وارد می‌شود و در آنجا نیز مشکلاتی را به وجود می‌آورد. کبد، ریه و مغز از جمله اندام‌هایی هستند که این انگل به آنها راه می‌یابد. در صورتی که تروفوزوئیت‌ها وارد یک اندام داخلی شوند، ممکن است علایمی مانند آبسه، عفونت، بی حالی شدید و مرگ را در پی داشته باشند.

• انگل بلاستوسیستیس هومینیس

بلاستوسیستیس هومینیس یک ارگانیسم میکروسکوپی است که جایگاه و طبقه آن به طور واضح مشخص نشده است اما امروزه بسیاری از محققین آن را در دسته انگل‌های تک سلولی قرار می‌دهند. این انگل بین انسان و حیوان مشترک بوده و در روده بزرگ انسان و بسیاری از مهره‌داران دیگر دیده شده است. بلاستوسیستیس از مرموزترین انگل‌های دستگاه گوارش است که تا مدت‌ها بیماری‌زا بودن آن هنوز مشخص نشده بود و آن را جزو ارگانیسم‌های غیر بیماری‌زا در نظر می‌گرفتند؛ اما امروزه با انجام مطالعات گسترده و معلوم شدن بسیاری از مجهولات، بیماری‌زا بودن این انگل مشخص شده است.

در حال حاضر دو شکل فعال و غیر فعال برای این انگل در نظر گرفته می‌شود. شکل فعال آن که ترفوزوئیت نام دارد، در لابلای غدد موجود در لایه اپی تلیال روده قرار می‌گیرد و به مرور زمان کیست‌هایی را ایجاد می‌نماید و به درون کانال روده می‌ریزد. سپس این کیست‌ها به همراه مدفوع دفع می‌گردند. کیست‌های این انگل معمولا در مدفوع افرادی که دچاراسهال و یا برخی مشکلات گوارشی هستند، دیده می‌شوند اما ممکن است در مدفوع افراد سالم نیز که هیچ عارضه‌ و مشکل گوارشی ندارند، وجود داشته باشد. در واقع می‌توان گفت این ارگانیسم بعضی مواقع در دستگاه گوارش فرد زندگی می‌کند و هیچ علامت یا اثر مخربی را ایجاد نمی‌نماید.

ترفوزوئیت‌های این انگل اندازه‌ای بین ۵۰ تا ۱۵۰ میکرون دارند و دارای یک جسم مرکزی هستند که در اطراف آن چند هسته هلالی شکل قرار گرفته‌اند. سیتوپلاسم آنها نیز غنی از واکوئل‌های غذایی است. کیست‌ها کوچکتر و به اندازه ۱۰ تا ۲۰ میکرون هستند که کروی بوده و جسم مرکزی و هسته هلالی نیز دارند ولی واکوئل غذایی در آنها دیده نمی‌شود. معمولا عفونت‌های این انگل دستگاه گوارش به طور خود به خود از بین می‌رود و نیازی به درمان با دارو ندارد اما اگر علایمی مانند اسهال، حالت تهوع، کاهش اشتها، خستگی و بی حالی، افسردگی، تب و کهیر بروز پیدا کند، باید به پزشک مراجعه گردد تا درمان لازم هر چه سریع‌ترصورت گیرد.

معمولا برای درمان عفونت این انگل از داروی مترونیدازول استفاده می‌شود.این دارو با دوز ۷۵۰ میلی گرم خوراکی برای بزرگسالان تجویز می‌گردد که نحوه استفاده از آن به صورت ۳ بار در روز است و بیمار باید تا ۱۰ روز از این دستور پیروی نماید.گاهی اوقات نیز نیاز به مرحله دوم درمان هست تا عفونت به طور کامل از بین برود. در مرحله دوم از درمان ترکیبی مترونیدازول و متوپریم سولفامتوکسازول استفاده می‌شود.

وجود انگل دستگاه گوارش در بدن چه علایم و نشانه‌هایی دارد؟

هر چند برخی از انگل‌ها می‌توانند سال‌ها بدون هیچ علامتی در روده زندگی کنند اما در اغلب موارد ابتلا به انگل دستگاه گوارش علایم و نشانه‌هایی بروز پیدا می‌کند. آلودگی‌های انگلی ممکن است لایه‌های روده را تخریب نموده و آن را ملتهب کند و سبب ایجاد اسهال در فرد مبتلا شود.گاهی اوقات نیز مواد و ضایعات حاصل از انگل‌ها بر روی بدن بیمار تأثیر گذاشته و فرد را دچار یبوست، نفخ و حتی درد و سوزش معده می‌نماید. از مشکلات رایج ناشی از وجود انگل دستگاه گوارش، درد و ناراحتی در ناحیه شکم است.

انگل‌هایی که در قسمت فوقانی روده کوچک زندگی می‌کنند، می‌توانند التهاب و سوزش در آن ناحیه به وجود آورند که این امر سبب احساس درد شدید شکم می‌گردد. همچنین این انگل‌ها مانع خروج مواد زاید از بدن بیمار می‌شوند و با این کار درد در ناحیه شکم احساس می‌شود. دردهای شکمی معمولا در ارتباط با انواع کرم‌های انگل دستگاه گوارش مانند کرم‌های پهن، کرم‌های گرد، کرم‌های قلابدار و یا حمله کرم‌های نواری هستند.

از نشانه‌های دیگر وجود انگل، خارش اطراف مقعد است که علامت اصلی انگل به شمار می‌آید. خارش به دلیل تخم ریزی انگل در این ناحیه ایجاد می‌شود که چون معمولا این عمل در شب صورت می‌گیرد، میزان خارش نیز در شب بسیار شدید است طوری که منجر به اختلالات خواب و بی قراری می‌شود. خستگی و ضعف نیز می‌تواند از علایم انگل باشد. انواع انگل دستگاه گوارش که در روده زندگی می‌کنند، مواد غذایی مصرف شده توسط میزبان را جذب می‌نمایند و این امر سبب ضعف، خستگی و افسردگی در فرد می‌شود. خستگی بیمار در تمامی سطوح جسمی، ذهنی و عاطفی قابل مشاهده است. از نشانه‌های دیگر وجود انگل‌ها می‌توان به کاهش اشتها، کاهش وزن، دندان قروچه، کم خونی و فقر آهن، مشکلات پوستی، درد ماهیچه و مفاصل اشاره نمود.

انواع روش‌های تشخیص انگل

برای تشخیص وجود انگل دستگاه گوارش در بدن گاهی اوقات علایم بسیار واضحی وجود دارد. به طور مثال وجود کرم‌های بالغ در مدفوع فرد که دارای حرکت هستند، عمل تشخیص را آسان می‌نماید. در این صورت باید سریع به پزشک مراجعه شود تا روش‌های درمانی هر چه زودتر انجام پذیرد. اما به دلیل شباهت اکثر علایم وجود انگل‌ها با سایر مشکلات گوارشی، معمولا پزشک آزمایش‌ها و تست‌های خاصی را تجویز می‌نماید تا با اطمینان بیشتر بتواند بیماری را تشخیص دهد. آزمایش مدفوع یکی از تست‌هایی است که برای تشخیص انگل انجام می‌گردد.

در این آزمایش کرم‌های انگلی و پروتوزوئرها قابل شناسایی هستند. نمونه مدفوع از بیمار باید قبل از مصرف داروهای ضد اسهال و آنتی بیوتیک‌ها گرفته شود. گاهی اوقات آزمایش مدفوع باید چندین بار تکرار شود تا نتیجه دقیق‌تری حاصل گردد. وجود انگل به وسیله آزمایش چسب اسکاچ نیز تشخیص داده می‌شود. در این آزمایش یک نوار در اطراف مقعد چندین بار گذاشته می‌شود و سپس با بررسی این چسب در زیر میکروسکوپ، تخم‌ها و کرمک‌ها شناسایی می‌گردند. در صورت عدم تشخیص کرم یا تخم‌های آن، پزشک آزمایش خون را تجویز می‌کند تا از طریق شناسایی آنتی بادی‌های موجود در بدن فرد آلوده، بتواند به وجود انگل روده پی ببرد. اگر مشکلات مربوط به انگل‌ها بسیار جدی شود و شناسایی انگل نیز با سختی روبرو گردد ممکن است پزشک معالج انجام رادیوگرافی با باریم را توصیه کند. اگرچه غالبا نیازی به انجام این آزمایش نیست.

روش‌های مختلف درمان انگل‌ها

برای درمان انگل دستگاه گوارش هم در طب جدید و هم در طب سنتی باید به صورت تخصصی عمل نمود. یعنی بر اساس نوع انگل داروی مناسب را مصرف کرد. بنابراین پزشک با در نظر گرفتن نوع انگل، دارویی با بیشترین تأثیر در مقابل آن را تجویز می‌نماید. بیمار نیز باید دارو را دقیقا مطابق دستورات پزشک مصرف کند تا اثر گذاری لازم را داشته باشد. در غیر این صورت دارو تأثیری نخواهد داشت.ممکن است بیمار فقط نیازبه مصرف یک دوز دارو داشته باشد و یا این که باید چندین هفته از دارو استفاده نماید تا به طور کامل درمان شود. همراه با مصرف داروهای اختصاصی باید با هماهنگی پزشک تغییراتی نیز در رژیم غذایی داده شود. رعایت برخی نکات تغذیه‌ای ممکن است سبب کاهش رشد و تکثیر انگل‌ها شده و یا دفع آنها را سرعت ببخشد.

به طور مثال نوشیدن مقدار زیاد مایعات به دفع سریع لارو و تخم‌های انگل کمک می‌کند. همچنین مصرف بیش از حد کربوهیدرات و قندها در بیماران مبتلا به انگل اصلا توصیه نمی‌شود. قرار دادن ویتامین C در رژیم غذایی هم سیستم ایمنی را تقویت می‌کند و هم سبب کاهش اسهال در بیماران مبتلا به انگل می‌گردد. این ویتامین را می‌توان یا از طریق مواد غذایی مانند مرکبات تأمین نمود و یا از قرص‌های مکمل ویتامین C موجود در بازار استفاده کرد. بنابراین در درمان دارویی انگل دستگاه گوارش، تغییر سبک زندگی و داشتن رژیم غذایی سالم می‌تواند بسیار مؤثر واقع شود.

داروهای ضد انگل معمولا باید در زمان خالی بودن شکم مصرف شوند تا مؤثرتر واقع شوند. این داروها اغلب دارای طبع گرم بوده و تلخ مزه هستند. چنانچه همراه با داروهای ضد انگل از داروهای مسهل نیز استفاده شود، تأثیر دارو افزایش می‌یابد و دفع انگل سریع‌تر صورت می‌گیرد. چون اغلب انگل‌ها مسری هستند، توصیه می‌شود که استفاده از داروهای ضد انگل به صورت خانوادگی انجام گیرد، حتی کسانی از اعضای خانواده که علایم بالینی ندارند نیز بهتر است برای مدتی داروهای ضد انگل را مصرف کنند. در درمان انگلی باید مصرف داروها حتی بعد از ناپدید شدن علایم بالینی نیز ادامه یابد تا تخم‌های انگل نیز به طور کامل دفع شوند که معمولا سه هفته برای اغلب انگل‌ها زمان مناسبی است.

روش‌های پیشگیری از انواع انگل‌ها

مهم‌ترین و اساسی‌ترین نکته در پیشگیری از انگل‌ها تقویت سیستم ایمنی بدن است. یک سیستم ایمنی قوی می‌تواند در مقابل بسیاری از بیماری‌ها مقاومت نشان داده و عوامل بیماری‌زا را نابود کند. برای داشتن سیستم ایمنی قوی، نیاز به رژیم غذایی سالم است. به طور مثال وجود مقدار کافی ویتامین C و زینک در برنامه غذایی باعث تقویت سیستم ایمنی می‌گردد. همچنین رعایت بسیاری از نکات و اصول بهداشتی در بحث پیشگیری از ابتلا به انواع انگل‌ها مهم تلقی شده و می‌تواند بسیار مؤثر واقع شود. ساده‌ترین و مؤثرترین نکته بهداشتی که با تأکید زیاد ارایه می‌شود، شستن دستها قبل از خوردن و یا تهیه غذا است. شستشوی مداوم و به موقع دست‌ها برای دوری از بسیاری عوامل بیماری‌زا به طور مکرر توسط مسئولین بهداشت توصیه می‌گردد که این نشان از اهمیت موضوع دارد. بنابراین یکی از راه‌های پیشگیری در برابر انگل دستگاه گوارش نیز تمرین عادات بهداشتی است.

به طور کلی می‌توان گفت که با رعایت مسایل بهداشت فردی و داشتن بدن قوی و دستگاه گوارش سالم، شرایط مساعد برای رشد انگل‌ها در بدن ایجاد نمی‌گردد و این امر مانع ورود آنها به بدن می‌شود. با گنجاندن میوه و سبزیجات و مواد غذایی فیبر دار در برنامه غذایی روزانه می‌توان بدنی سالم داشت که جایی برای رشد انگل‌ها ندارد. از خوردن انواع گوشت‌ها به صورت خام باید پرهیز شود چرا که گوشت خام می‌تواند یکی از عوامل انتقال انگل به بدن باشد. بنابراین ضدعفونی کردن تمام وسایلی که با گوشت در تماس بوده‌اند و شستن دست‌ها بعد از تماس با آن از جمله راه‌های پیشگیری از انگل محسوب می‌شود. خوردن آب آشامیدنی سالم نیز جزو مسایل مهم جلوگیری از ورود انگل به بدن است.

آلودگی به انگل دستگاه گوارش چه عوارضی را در پی دارد؟

انواع انگل دستگاه گوارش از طریق کاهش اشتها و یا جلوگیری از جذب مواد غذایی سبب سوء تغذیه می‌شوند. به مرور زمان و با افزایش تعداد انگل‌ها در بدن، مشکلات ناشی از آنها نیز بیشتر و مزمن‌تر می‌گردد. در کودکانی که دچار عفونت‌های انگلی مزمن هستند، کاهش وزن شدید دیده شده و این کودکان رشد طبیعی ندارند. این عفونت‌ها ممکن است در رشد ذهنی کودک نیز تأثیر گذار باشد. آلودگی شدید به کرم‌های انگلی گرد ممکن است منجر به انسداد روده گردد. برخی اوقات نیز کرم‌های روده به ویژه کرم‌های قلابدار سبب ایجاد خونریزی در روده می‌شوند که این امر باعث ایجاد کم خونی در فرد می‌گردد. ایجاد حساسیت‌های غذایی نیز در افرادی که مدت طولانی مبتلا به عفونت‌های انگلی هستند، ممکن است رخ دهد.

انگل‌های دستگاه گوارش از چه راه‌هایی به بدن انسان منتقل می‌شوند؟

انگل ممکن است از طریق خوردن گوشت نپخته یک حیوان آلوده مانند گاو، خوک یا ماهی به بدن انسان راه پیدا کند و در صورت مساعد بودن شرایط رشد و تکثیر یافته و عفونت‌های مختلفی را ایجاد نماید. از عوامل دیگری که سبب انتقال انگل یا تخم‌های آن به بدن می‌گردد، می‌توان نوشیدن آب آلوده، تماس با خاک آلوده، تماس با مدفوع آلوده و عدم رعایت مسایل بهداشتی را نام برد. انواع انگل‌ها به شیوه‌های مختلفی وارد بدن می‌شوند. به طور مثال کرم‌های گرد به وسیله خاک آلوده و یا مدفوع آلوده به بدن منتقل می‌گردند. این ارگانیسم‌ها می‌توانند از فردی به فرد دیگر به راحتی انتقال یابند. به همین دلیل استفاده از لوازم مشترک در بسیاری از موارد توصیه نمی‌شود. چرا که لمس نقاط و وسایل آلوده نیز می‌تواند سبب ورود انگل به بدن گردد. شنا کردن در آب‌های آلوده از راه‌های دیگر ابتلا به انگل به شمار می‌آید.