انجام آزمایش برای همۀ کودکان مبتلا به بیماری سلیاک ضرورت ندارد. برای حصول اطمینان از ابتلاء یا عدم ابتلاء فرزند به بیماری سلیاک می توان به پزشک مراجعه کنید تا وی شما را از لزوم انجام آزمایش مطلع سازد. کودک باید، تا موعد انجام آزمایش، کماکان رژیم غذایی حاوی گلوتن را حفظ کند. بدیهی است که پرهیز از مصصرف مواد غذایی حاوی گلوتن در دوران قبل از آزمایش سبب بروز نتایج گمراه کننده خواهد شد.

کودکان دارای علائم

انجام آزمایش برای کودکان دارای علائم زیر ضرورت دارد:

– کوتاهی قد و یا کم وزنی به نسبت سن، بخصوص زمانی که رشد کودک بتدریج دچار کاهش محسوس می شود و یا قد او بطور محسوس کوتاه تر از سایر اعضای خانواده باقی می ماند

– هفته ها اسهال مداوم

– یبوست حاد، عود کردن درد در ناحیۀ شکم و یا استفراغ مکرر

– بعضی مشکلات دندان

– تأخیر در موعد بلوغ

– کم خونی ناشی از کمبود آهن که با درمان رفع نمی شود

گروههای پر خطر

انجام آزمایش برای کودکان بالای سه سال که در معرض خطر فزایندۀ ابتلا به بیماری قرار دارند، حتی اگر کودک فاقد علائم باشد، ضروری است.

کودکانی که با یا چند مورد از موارد زیر مواجه هستند جزو پر خطرها بشمار می روند و باید مورد آزمایش قرار گیرند:

–  وابستگان درجه یک (نوزادان، خردسالان) مبتلا به بیماری سلیاک

– سندروم داون

– مرض قند (نوع اول)

– کمبود پادتن

– سندرم ترنر

– سندرم ویلیامز

– التهاب تیروئید اتوایمیون

آزمایش تشخیص بیماری سلیاک:

برای تشخیص بیماری سلیاک چند آزمایش می شود. در طول دورۀ آزمایشات، کودک باید به رژیم غذایی حاوی گلوتن ادامه دهد. شروع رژیم غذایی فاقد گلوتن و یا پرهیز از مصرف گلوتن قبل از آزمایشات سبب بروز نتایج گمراه کننده خواهد شد.

آزمایش خون 

آزمایش خون نخستین گام برای تشخیص بیماری سلیاک است. این آزمایش می تواند توسط پزشک متخصص کودکان، پزشک خانواده و یا پرستار انجام شود. بکمک آزمایش خون می توان به افزایش احتمالی پادتن ها (پروتئین های دفاعی) در برابر ترانس گلوتامیناز بافتی که بخش از رودۀ کوچک می باشد پی برد. سطح این پادتن ها عموماً در افراد مبتلا به بیماری سلیاک بالاست (تا زمانیکه از رژیم غذایی حاوی گلوتن پیروی می کنند). طح این پادتن ها تقریباً هیچ وقت در افراد فاقد بیماری سلیاک افزایش نمی یابد. در صورت مثبت بودن نتیجۀ تست تی.تی.جی، انجام بیوپسی رودۀ کوچک برای تشخیص بیماری سلیاک توصیه می شود.

بیوپسی روده کوچک

در صورت مثبت بودن تست تی.تی.جی (افزایش سطح پادتن ها)، فراین د تشخیص باید با معاینۀ جدارۀ روده کوچک پیگری شود. برای اینمنظور باید نمونه (بیوپسی) جمع آوری شده را بکمک میکروسکپ معاینه نمود. در کودکانی که نتیجۀ حاصل از تست تی.تی.جی، حاکی از افزایش فزاینده سطح پادتن ها می باشد (بیش از ده برابر حد معمول) و یا خصوصیات دیگری را نمود داده اند، انجام بیوپسی روده کوچک اجباری نیست. در این خصوص، با پزشک متخصص بیماری های معده و روده مشورت نمایید.

بیوپسی عموماً با استفاده از روش موسوم به اندوسکپی فوقانی جمع اوری می شود. برای اینمنظور باید لولۀ ظریفی موسوم به اندوسکپ بلعیده شود. در یک سر این لوله یک دوربین نصب شده است. آعملیات اندوسکپی توسط متخصص بیماری های معده و روده کودکان بعمل می آید و، در جریان آن، کودک در حالت بیحسی قرار خواهد داشت. دوربین به پزشک این امکان را می دهد تا از بخش فوقانی جهاز هاضمه را ااز نظر بگذراند و از جدارۀ روده کوچک بیوپسی (نمونه) تهیه کند. فرایند نمونه برداری دردناک نیست.

جهت کسب اطلاعات بیشتر در رابطه با آندوسکوپی در مطب دکتر افضل آقایی بر روی تصویر زیر کلیک کنید.

در شرایط نرمال، جدارۀ روده کوچک دارای زائده های انگشت مانند است که به آن پرز روده نیز می گویند. این پرزها اعث می شود تا روده در بهترین وضعیت برای جذب مواد غذایی قرار گیرد. در افراد مبتلا به بیماری سلیاک که گلوتن مصرف می کنند، پرز روده حالت سیخ بودن خود را از دست می دهد و این اتفاق باعث ایجاد اختلال در فرایند جذب می شود. بمجرد توفق مصرف گلوتن، پرز رودۀ کودک به حالت اولیه باز می گردد و فرایند جذب مواد مغذی بهبود می یابد.

در قسمت سوم این نوشته با ما همراه باشید تا در رابطه با بیماری سلیاک اطلاعات بیشتری را کسب نمایید.

دکتر مهدی افضل آقایی، فوق تخصص بیماری‌های گوارش و کبد در شهر مشهد دارای بورد فوق تخصصی

انجام آندوسکوپی و کولونوسکوپی در مطب بدون خون ریزی و درد و با پیشرفته ترین وسایل موجود

جهت اخذ نوبت می توانید همه روزه با شماره (۰۵۱)۳۸۷۰۴۰۶۶ و ۳۸۷۰۴۰۶۷ تماس حاصل فرمایید.

آدرس مطب: مشهد- بلوار کوثر- بین كوثر ۲و۴ – ساختمان فارابي – طبقه دوم

متخصص گوارش در مشهد