بیماری سلیاک[۱] وضعیتی است که در جریان آن سیستم دفاعی بدن[۲] در برابر پروتئینی به نام گلوتن[۳]  واکنش غیر عادی نشان می دهد و در مراحلی باعث آسیب دیدن جدارۀ رودۀ کوچک شود. گلوتن در مواد غذایی چون گندم، چاودار، جو و انواع و اقسام غذاهای آماده یافت می شود. این بیماری همچنین با عناوینی نظیر ناخوشی گلوتن حساس روده ای[۴] و بیماری راهگاهی سلیاک[۵] نیز شناخته شده است.

وظیفۀ رودۀ کوچک عبارتست از جذب غذا و مواد مغذی. بنابراین، اگر سیستم ایمنی به جدارۀ  رودۀ کوچک آسیب وارد کند، فرایند جذب مواد مغذی دچار اختلال جدی می شود. به این حالت اصلاحاً سوء جذب[۶] می گویند.

این مطلب به بررسی بیماری سلیاک در بزرگسالان اختصاص دارد. بیماری سلیاک در کودکان در سرفصل جداگانه بررسی شده است.

علائم بیماری سلیاک:

علائم بیماری از فرد به فرد متفاوت است. در ملایم ترین حالت، علائمی وجود ندارد. اما، این به معنی جذب سالم مواد مغذی توسط بدن نیست و با انجام آزمایش خون می توان آنرا به اثبات رساند. بعنوان مثال، اختلال در فرایند جذب آهن موجب کاهش تعداد گلبول های خون خواهد شد.

بعضی افراد نیز دچار علائم آزار دهنده همچون اسهال، کاهش وزن، شکم درد، نفخ شدید و بروز علائم و نشانه های ناشی از کمبود ویتامین ها و املاح معدنی می شوند.

شایع ترین علائم بیماری در بین افراد مبتلا شامل موارد ذیل است:

– کاهش تراکم  استخوان[۷] یا پوکی استخوان[۸]

– کم خونی ناشی از کمبود آهن (و در نتیجه، تضعیف استخوان ها)

– مرض قند از نوع اول[۹]

– مشکلات تیروئیدی (عموماً به شکل پرکاری غدۀ تیروئید[۱۰] یا کم کاری غدۀ تیروئید[۱۱])

– بیماری پوستی درماتیت هرپتیفرم[۱۲]

– اختلالات دستگاه عصبی

– بیماری کبد

علل بروز بیماری سلیاک:

علت بروز بیماری سلیاک هنوز بدرستی مشخص نیست و بنظر می رسد ترکیبی از عوامل محیطی و توارثی در پیدایش آن نقش داشته باشد. سلیاک از امراض شایع در اروپا، آمریکای شمالی و جنوبی، استرالیا، شمال آفریقا، خاورمیانه و آسیای جنوبی است. این بیماری بندرت در بین اهالی سایر نقاط آسیا و مناطق نیمه صحرایی آفریقا بچشم می خورد.

در بخض بعدی نوشته با عنوان نگرشی بر بیماری سلیاک- قسمت دوم به روش های تشخیصی این بیماری پرداخته ایم. پس در ادامه با ما همراه باشید.

دکتر مهدی افضل آقایی، فوق تخصص بیماری‌های گوارش و کبد در شهر مشهد دارای بورد فوق تخصصی

انجام آندوسکوپی و کولونوسکوپی در مطب بدون خون ریزی و درد و با پیشرفته ترین وسایل موجود

جهت اخذ نوبت می توانید همه روزه با شماره (۰۵۱)۳۸۷۰۴۰۶۶ و ۳۸۷۰۴۰۶۷ تماس حاصل فرمایید.

آدرس مطب: مشهد- بلوار کوثر- بین كوثر ۲و۴ – ساختمان فارابي – طبقه دوم

[۱] celiac disease

[۲] immune system

[۳] gluten

[۴] gluten-sensitive enteropathy

[۵] celiac sprue

[۶] malabsorption

[۷] osteopenia

[۸] osteoporosis

[۹] juvenile onset diabetes mellitus

[۱۰] hypothyroidism

[۱۱] underactive thyroid

[۱۲] dermatitis herpetiformis

متخصص گوارش در مشهد