عفونت کبدی

کبد

کبد علاوه بر تولید صفرا، آنزیم هایی ترشح می کند که در هضم غذا نقش دارند. کبد همچنین در تامین انرژی بدن نقش دارد. کبد همچنین مسئول پاکسازی مواد مضر مانند مواد شیمیایی است. آبسه کبدی تجمع ترشحات چرکی در کبد است که توسط باکتری ها، قارچ ها یا انگل ها ایجاد می شود . بیش از یک آبسه می تواند در کبد ایجاد شود. این بیماری نسبتاً نادر است و عمدتاً افراد مسن را درگیر می کند. آبسه کبد اغلب به دلیل انتشار باکتری از طریق اندام های شکمی مانند زائده ها ، روده ها ( دیورتیکولیت ) یا مجاری صفراوی تشکیل می شوند. درمان سریع عفونت های شکمی و سایر عفونت ها می تواند خطر ابتلا به عفونت کبد را کاهش دهد. البته در بسیاری از موارد جلوگیری از تشکیل آبسه اجتناب ناپذیر است .

آبسه کبد یک عفونت جدی است که می تواند منجر به مشکلات جدی و حتی مرگ شود. آبسه می تواند به بافت اطراف آسیب برساند. همچنین می تواند علائمی مانند تب، دل درد ، حالت تهوع ، اسهال و کاهش اشتها در صورت بروز علائم این بیماری، به خصوص اگر اخیراً به منطقه ای که این بیماری شیوع دارد، سفر کرده اید، باید با متخصص گوارش مشورت کنید. آبسه کبد معمولاً در صورت تشخیص زودهنگام قابل درمان است. درمان عفونت کبد علائم بیماری را متوقف کرده و از مرگ جلوگیری می کند. برای درمان آبسه کبد از آنتی بیوتیک های مختلفی استفاده می شود که نوع آنتی بیوتیک به ماهیت و شدت عفونت بستگی دارد. در موارد شدید، عفونت کبد را می توان با جراحی لاپاراسکوپی یا تخلیه پوست و همچنین آسپیراسیون از طریق سوزن یا کاتتر برای تسکین درد و علائم بیمار تخلیه کرد.

انواع عفونت کبد

سه نوع آبسه کبدی وجود دارد :

آبسه پیوژنیک که می تواند توسط باکتری های مختلف ایجاد شود .

آمیبی ناشی از انگل ها

آبسه قارچی

دلایل عفونت کبدی

علل بالقوه زیادی وجود دارد که می تواند باعث عفونت کبد شود، از جمله :

عفونت های شکمی مانند آپاندیس ، دیورتیکولیت یا سوراخ شدن روده

وجود عفونت در خون

عفونت مجاری صفراوی

آندوسکوپی _ صفراوی

ضربه (ضربه) که باعث آسیب به کبد شد .

شایع ترین باکتری هایی که باعث آبسه کبد می شوند عبارتند از :

باکتریوز

انتروکوک

اشرشیاکلی

کلبسیلا پنومونیه

استافیلوکوکوس اورئوس

استرپتوکوک

در بیشتر موارد، چندین نوع باکتری وجود دارد .

عوامل خطر

عوامل خطر ابتلا به عفونت کبد عبارتند از: سرطان، درمان سرطان، کورتیکواستروئیدها، پیوند اعضا، سیستم ایمنی ضعیف، سوءتغذیه، دیابت، کهولت سن، بارداری، جراحی درد شکم، سفر به مناطق گرمسیری، بیماری کرون، عفونت های شکمی یا گوارشی و استفاده از استروئیدها

 

علائم آبسه کبد

درد قفسه سینه (سمت راست پایین)

تغییر رنگ مدفوع به رنگ خاک رس

تیره شدن ادرار

تب، لرز

از دست دادن اشتها

حالت تهوع، استفراغ

درد در قسمت بالای سمت راست شکم ( شایع تر) یا درد شکم (کمتر)

کاهش وزن ناخواسته

ضعف

زرد شدن پوست (یرقان)

عوارض

عوارض آبسه کبد می تواند جدی و کشنده باشد. آبسه ممکن است پاره شود و محتویات آن به داخل حفره شکم، ریه ها، پوشش ریه، قلب یا مغز بریزد. این می تواند منجر به آمپیم (انباشته شدن چرک در یکی از حفره های طبیعی بدن)، اندوکاردیت (التهاب قلب)، نارسایی کبد ، پلورال افیوژن (انباشتگی مایع در پلورای ریوی) یا سپسیس (عفونت عمومی بدن) شود. .

---

پیشنهاد مطالعه: برفک مری

---

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

در صورت مشاهده شرایط زیر به پزشک مراجعه کنید :

وجود علائم آبسه کبدی

درد شدید شکم

گیجی یا از دست دادن هوشیاری

تب بالا و مداوم

مقابله با علائم ناشناخته در طول یا بعد از درمان عفونت کبد

تشخیص

به طور کلی، تشخیص آبسه با استفاده از عناصر زیر انجام می شود :

آزمایش خونی که نوع میکروب‌هایی را که باعث عفونت شده‌اند، مشخص می‌کند .

تصویربرداری با اشعه ایکس، اولتراسوند، CT یا MRI می تواند وجود آبسه را تعیین کند. ممکن است به بیمار یک ماده کنتراست رنگی داده شود تا تصاویر دقیق تری به دست آورد. اگر به ماده حاجب حساسیت دارید، باید به پزشک خود اطلاع دهید. با اشیاء فلزی وارد اتاق MRI نشوید. وجود فلز در اتاق MRI می تواند به شما آسیب برساند. اگر اجسام فلزی یا ایمپلنت های فلزی در بدن خود دارید، به پزشک خود اطلاع دهید .

آسپیراسیون (درناژ) آبسه کبد (عفونت باکتریایی را تایید می کند.)

تجزیه و تحلیل کبد

تست عملکرد کبد

ازمایش مدفوع

درمان آبسه کبد

نوع درمان بستگی به علت عفونت کبد دارد. به تعداد و وسعت آبسه ها نیز بستگی دارد. درمان آبسه کبد ممکن است شامل موارد زیر باشد :

داروها 

در مرحله اول عفونت کبد با آنتی بیوتیک یا ضد قارچ درمان می شود. بیمار باید چند هفته دارو مصرف کند. داروها را می توان به صورت خوراکی، یعنی قرص و شربت، یا به صورت داخل وریدی تجویز کرد .

تخلیه آبسه

همراه با مصرف دارو، پزشک ممکن است آبسه را نیز تخلیه کند. یا زمانی که داروها موثر نیستند یا عفونت مشکلات دیگری برای بیمار ایجاد می کند، تخلیه آبسه ممکن است تجویز شود. راه های مختلفی برای رد عفونت کبد وجود دارد. پزشک می تواند یک سوزن مخصوص را از طریق پوست بیمار وارد آبسه کند. سپس از یک سرنگ برای تخلیه مایع استفاده کنید. این فرآیند مکش نامیده می شود. در روش دیگر، پزشک یک سیم نازک را از طریق پوست وارد می کند. سپس با استفاده از سی تی اسکن یا سونوگرافی، نخ هدایت می شود تا به محل دقیق آبسه برسد. سپس یک لوله نازک و قابل انعطاف (کاتتر) با استفاده از سیم به محل آبسه فرستاده می شود. این لوله به مدت ۵ تا ۷ روز در محل باقی می ماند تا مایعات تخلیه شود. در برخی موارد، ممکن است جراحی کبد برای برداشتن آبسه به منظور تخلیه آبسه انجام شود .

مراقبت های بعد از درمان

( مثلاً : CBC ، آزمایش پارامترهای کبدی مانند: آمینو ترانس آمیناز، بیلی روبین و سطح سرمی داروهای تجویزی ) ضروری است. طبق برنامه دکتر پس از درمان عفونت کبد، پزشک ممکن است از بیمار بخواهد که تصویربرداری از کبد انجام دهد. این اغلب با سونوگرافی، سی تی اسکن یا MRI انجام می شود. بیماران باید به طور کامل درمان آنتی بیوتیکی تجویز شده توسط پزشک را دنبال کنند. بیمارانی که لوله زهکشی قرار داده اند باید پس از خروج از بیمارستان دستورالعمل ها را به دقت دنبال کنند. اگر بیمار فکر می کند که دارو موثر نیست یا عوارض دارد، باید با پزشک تماس بگیرد. در صورت داشتن هر گونه حساسیت دارویی به پزشک خود اطلاع دهید. فهرستی از داروها، داروهای گیاهی و ویتامین هایی که مصرف می کنید تهیه کنید و زمان و مقدار مصرف خود را یادداشت کنید. سپس، این فهرست یا جعبه داروهایی را که با خود می‌برید، به وقت پزشک خود بیاورید .

رژیم غذایی سالم و متنوع داشته باشید : این می تواند انرژی بیشتری به بیمار بدهد و بهبودی او را تسریع کند. غذاهای سالم شامل میوه ها، سبزیجات، نان غلات کامل، محصولات لبنی کم چرب، حبوبات، گوشت بدون چربی و ماهی است. اطلاعات لازم را از پزشک خود در مورد رژیم غذایی خاص دریافت کنید .

طبق دستور پزشک به اندازه کافی مایعات بنوشید : بزرگسالان باید بین ۹ تا ۱۳ لیوان مایعات در روز بنوشند. در مورد مقدار مناسب مایعات مصرفی با پزشک خود مشورت کنید. برای اکثر مردم، نوشیدنی های مناسب شامل آب، آب میوه و شیر است .

ورزش کافی داشته باشید : در مورد بهترین برنامه ورزشی با پزشک خود صحبت کنید. ورزش می تواند فشار خون بیمار را کاهش دهد و سلامت او را بهبود بخشد .

سیگار نکشید : اگر بیمار سیگار می کشد، هرگز برای ترک آن دیر نیست. سیگار بیمار را در معرض بیماری های قلبی، ریوی، سرطان و سایر بیماری ها قرار می دهد. ترک سیگار باعث بهبود سلامت فرد و اطرافیان می شود .

مدیریت استرس : استرس می تواند روند بهبودی بیمار را کند کند و همچنین باعث بیماری شود. راه های جدیدی برای کاهش استرس، مانند تنفس عمیق بیاموزید

جلوگیری

هنگام سفر به کشورهای گرمسیری و کشورهایی که بهداشت ضعیفی دارند، آب تصفیه شده و بهداشتی بنوشید. سبزیجات خام و نپخته مصرف نکنید، میوه ها را با پوست نخورید .

 

*متخصص گوارش در مشهد*