سندرم ژیلبرت که اصطلاحا به آن Gilbert’s syndrome نیز می گویند، یک بیماری مزمن و خوش خیم است. در این بیماری کبد در دفع بیلی روبین به درستی عمل نمی‌کند و افزایش غلظت بیلی روبین در خون سبب زردی پوست می‌شود.
در مبحث ارث بری این بیماری بدین صورت است که اگر یکی از والدین دارای این بیماری باشد احتمال انتقال ژن منفرد آن به هر کدام از فرزندان و بروز اثرات آن ۵۰% است.
در این بیماری که یک سندروم خوش خیم است، آنزیم های کبدی طبیعی هستند. زردی که در بیماران بروز می کند می تواند کم یا زیاد باشد اما این بیماران هیچ علامتی ناشی از بیماری های کبدی، مانند تهوع و استفراغ، بی اشتهایی و یا درد در قسمت بالایی شکم ندارند.
در آزمایشهایی كه پزشك برای بیمار درخواست می كند، تنها نكته مثبت بالا بودن «بیلی روبین» غیرمستقیم است، در حالی كه آنزیمهای كبدی زیاد هستند و همچنین آثاری از تخریب گلبولهای قرمز وجود ندارد.
علت زردی در بیماران سندرم ژیلبرت چیست؟
كبد در دفع بیلی روبین در صفرا خوب عمل نمی كند، كه این باعث می شود سطح بیلی روبین خون از حالت طبیعی بالاتر باشد. اگر سطح بیلی روبین خون از یك حد معینی فراتر رود، زردی ممكن است ظاهر شود. البته این نشانگان عواقب و عوارض خاص و خطرناکی برای فرد در برندارد.اگر در ارتباط با این بیماری مشكلی در كبد وجود داشته باشد معمولاً خفیف است.
علائم بیماری سندرم ژیلبرت
معمولاً سایر اعضای خانواده و در بیشتر اوقات مادر خانواده متوجه زردی چشم‌ها در فرزندان می‌شود که این زردی گاهی کم و گاهی زیاد است. بیمار هیچ علامتی مبنی بر بیماری کبدی مثل تهوع، استفراغ، بی اشتهایی و … ندارد و در آزمایشهایی که پزشک برای بیمار درخواست می‌کند، تنها نکته مثبت، بالا بودن “بیلی روبین” غیرمستقیم است، در حالی که آنزیمهای کبدی زیاد هستند و همچنین آثاری از تخریب گلبولهای قرمز وجود ندارد.
راه های تشخیص بیماری سندرم ژیلبرت
این سندرم با معاینه کبد و طحال و انجام برخی آزمایش‌های خونی قابل تشخیص است. سونوگرافی کبد و طحال نیز از دیگر روش‌های تشخیصی است. همچنین تست ریفامپین به عنوان یک تست تشخیصی مورد استفاده قرار می‌گیرد، به نحوی که باعث افزایش میزان بیلی روبین سرم بیماران می‌شود.
تاثیر ریفامپین در افزایش میزان بیلی روبین سرم بیماران مبتلا به ژیلبرت در مقایسه با افراد سالم مورد بررسی قرار می‌گیرد. اگر چه ریفامپین می‌تواند معیار مناسبی برای تشخیص سندرم ژیلبرت (با حساسیت بالا) باشد، اما افزایش بیلی روبین به بالاتر از حد طبیعی بعد از تجویز ریفامپین یک نقص محسوب می‌شود.
درمان بیماری سندرم ژیلبرت
بیماری ژیلبرت، بیماری جدی نیست و درمان آن، با شناسایی علت بروز بیماری در فرد و رفع آن، امكان‌پذیر است. بر این اساس در صورتی كه علت بروز بیماری، فعالیت شدید فیزیكی باشد كاهش میزان فعالیت فیزیكی برای درمان بیماری و بهبود فرد ضروری است.
بسیاری از مبتلایان این سندرم، نسبت به علائم ظاهری آن شکایت دارند مانند زردی در چشم‌ها و پوست. به همین دلیل می‌توان با رعایت برخی نکات موجب تخفیف در بروز آن شد: اجتناب از گرسنگی و تشنگی و خستگی مفرط ( مانند ورزش‌های سنگین و طولانی مدت ) ـ جلوگیری از فشارهای عصبی، اضطراب و افسردگی ـ پرهیز از مصرف دخانیات، الکل و مواد مخدر ـ داشتن خواب کامل شبانه.
مصرف “اسید فولیك” نیز در درمان بیماری ژیلبرت نقش موثری دارد.
اسيد فوليک نيز در بهبود برخي از مبتلايان موثر بوده است. کمبود اسيد فوليک يکي از عوامل اين سندرم محسوب می شود. این بیماری يک اختلال خوش خيم ارثي است و رابطه اي با کاهش طول عمر ندارد و افراد مبتلا همانند افراد ديگر مي توانند زندگي طبيعي (ازدواج، تولد فرزند ) داشته و جاي هيچ نگراني وجود ندارد.
پرهیز از گرسنگی، مصرف مایعات و مواد قندی بیشتر و كاهش فشارهای عصبی، در پیشگیری از ابتلا به این بیماری موثر است.
سرماخوردگی نیز در برخی از این افراد سبب بالا رفتن “بیلی‌روبین” خون، زرد شدن سفیدی چشم و بروز بیماری ژیلبرت می شود.
رژیم غذایی بیماری سندرم ژیلبرت
رژیم غذایی سرشار از پروتئین و کم چرب، مصرف مایعات و انواع ویتامین‌ها به صورت طبیعی در بهبود افراد مبتلا موثر می‌باشد. از انواع مواد غذایی موثر در درمان سندرم ژیلبرت می‌توان از کلم، گل کلم، کلم بروکلی، هویج، چغندر، آلو، زرشک، ذغال اخته، دم کرده گل قاصدک، شاه انگبین، روغن ماهی و گردو نام برد.
داروها
فنوباربیتال : سبب کاهش بیلی روبین می‌شود، فنوباربیتال فعال کننده آنزیم UDPGT است که افزایش دفع بیلی روبین از راه ادرار را سبب می‌شود.
کلوفیبرات
گلیسین، اسید گلوتامیک، سیستئین، متیونین
اسید آمینه تورین نیز نقش مهمی را در بهبود عملکرد کبد در دفع سموم ایفا می‌کند.
اسید فولیک نیز در بهبود برخی از مبتلایان موثر بوده است. کمبود اسید فولیک یکی از عوامل افزایش دهنده تولید بیلی روبین در روند خونسازی غیر مؤثر می‌باشد.
نکته : مصرف این داروها بدون مشورت با پزشک توصیه نمی‌شود.
دکتر مهدی افضل آقایی، فوق تخصص بیماری‌های گوارش و کبد در شهر مشهد دارای بورد فوق تخصصی
انجام عمل آندوسکوپي و کولونوسکوپی در مطب با بیهوشی و بدون درد، با کمترین هزینه و بهترین کیفیت جهت رفاه حال بیماران عزیز
جهت اخذ نوبت می توانید همه روزه با شماره (۰۵۱)۳۸۷۰۴۰۶۶ تماس حاصل فرمایید.
آدرس مطب: مشهد- بلوار کوثر- بین كوثر ۲و۴ – ساختمان فارابي – طبقه دوم
