لاپاراسکوپی کیسه صفرا چیست؟
برداشتن کیسه صفرا با لاپاراسکوپی یک جراحی کم تهاجمی است که از برش های کوچک و ابزارهای تخصصی برای برداشتن کیسه صفرا بیمار استفاده می کند. کیسه صفرا اندام کوچکی است که درست در زیر کبد و در سمت راست بالای شکم قرار دارد .
کیسه صفرا، صفرا را ذخیره می کند در واقع صفرا مایعی است که در کبد تولید می شود. کیسه صفرا، صفرا را در روده کوچک آزاد می کند تا به تجزیه و جذب چربی رژیم غذایی کمک کند .
هضم طبیعی بدون کیسه صفرا امکان پذیر است. اگر کیسه صفرا به طور جدی بیمار یا ملتهب شود، برداشتن آن یک گزینه درمانی است. برداشتن کیسه صفرا با لاپاراسکوپی رایج ترین نوع جراحی است. به طور رسمی به عنوان کوله سیستکتومی لاپاروسکوپیک شناخته می شود .
کیسه صفرا و عملکرد آن
کیسه صفرا برای بقای انسان کاملا ضروری نیست. کیسه صفرا عضوی از سیستم صفراوی انسان است که در ذخیره و انتقال صفرا نقش دارد . صفرا مایعی به رنگ قهوه ای مایل به زرد است که توسط کبد تولید می شود و برای تجزیه و هضم غذاهای چرب در روده کوچک استفاده می شود. کیسه صفرا در زیر لوب چهارم کبد قرار دارد و در سمت راست بالای شکم به آن متصل است .
یک لوله باریک به نام مجرای کیستیک کیسه صفرا را به مجرای اصلی کبد متصل می کند. صفرا که در کبد ساخته می شود و نقش مهمی در هضم غذا دارد، از مجرای صفراوی اصلی یا مجرای صفراوی وارد قسمت اول روده کوچک می شود .
کیسه صفرا مخزن ذخیره صفرا است. صفرا به طور مداوم در کبد ساخته می شود. بعد از خوردن غذا، کیسه صفرا منقبض می شود و صفرا را در روده تخلیه می کند . این انقباض در نتیجه تحریک هورمونی توسط هورمون یعنی سیستوکینین رخ می دهد. ترکیب اصلی صفرا کلسترول، بیلی روبین و نمک های صفراوی است. شرایط و شرایطی وجود دارد که می تواند بر کیسه صفرا تأثیر بگذارد.
جراحی لاپاراسکوپی کیسه صفرا
جراحی لاپاراسکوپی کیسه صفرا رایج ترین نوع جراحی برداشتن کیسه صفرا است. این روش به طور رسمی به عنوان کوله سیستکتومی لاپاروسکوپیک شناخته می شود. جراحی لاپاراسکوپی کیسه صفرا (کوله سیستکتومی) کیسه صفرا و سنگ های صفراوی را از طریق چندین برش کوچک (شکاف) در شکم خارج می کند. جراحی کیسه صفرا معمولا به دو روش باز و لاپاراسکوپی کیسه صفرا انجام می شود . در روش باز با برش پوست، معمولاً زیر دنده ها در سمت راست، کیسه صفرا و سنگ ها برداشته می شود. در جراحی لاپاراسکوپی کیسه صفرا چندین سوراخ کوچک در حدود ۱ تا ۱٫۵ سانتی متر در پوست شکم ایجاد می شود و عمل جراحی به این صورت انجام می شود . جراحی کیسه صفرا به خصوص در زنان بسیار رایج است. با انجام این جراحی علاوه بر از بین بردن درد، از بروز عوارض ذکر شده و سرطان کیسه صفرا جلوگیری می شود. برای این جراحی به بیهوشی عمومی نیاز دارید که معمولاً ۲ ساعت یا کمتر طول می کشد .
چرا لاپاراسکوپی کیسه صفرا انجام می شود؟
دلیل اصلی برداشتن کیسه صفرا وجود سنگ های صفراوی و عوارض ناشی از آن است. سنگ های صفراوی داخل کیسه صفرا از مواد موجود در صفرا تشکیل می شوند. آنها می توانند به اندازه یک دانه شن یا یک توپ گلف کوچک باشند. اگر علائم زیر را دارید، ممکن است به این نوع جراحی نیاز داشته باشید :
- دیسکینزی صفراوی زمانی رخ می دهد که کیسه صفرا به دلیل نقص به خوبی تخلیه نمی شود .
- وقتی سنگ های صفراوی از مجرای صفراوی اصلی عبور می کنند، به طور بالقوه باعث انسداد می شوند که از تخلیه کیسه صفرا و بقیه درخت صفرا جلوگیری می کند.
- کوله سیستیت التهاب کیسه صفرا است.
- پانکراتیت که التهاب پانکراس و مربوط به سنگ کیسه صفرا است.
- جراحی کیسه صفرا با لاپاراسکوپی برای عملکرد این اندام به دلیل کوچک بودن محل جراحی توصیه می شود. برش های کوچکتر خطر عفونت، خونریزی و زمان بهبودی را کاهش می دهد .
خطرات جراحی لاپاراسکوپی کیسه صفرا
برداشتن کیسه صفرا با لاپاراسکوپی بی خطر در نظر گرفته می شود. میزان عوارض بین ۰٫۵ تا ۶ درصد است. هر جراحی خطرات عوارض عمده ای را به همراه دارد، اما این معمولا برای کوله سیستکتومی لاپاروسکوپیک نادر است .
پزشک یک معاینه فیزیکی کامل انجام می دهد و سابقه پزشکی را قبل از عمل بررسی می کند. این خطرات را به حداقل می رساند .
خطرات فرسایش کیسه صفرا توسط لاپاراسکوپی عبارتند از :
- واکنش آلرژیک یا نامطلوب به بیهوشی یا سایر داروها
- خون ریزی
- لخته شدن خون
- آسیب به رگ های خونی
- مشکلات قلبی مانند نبض سریع
- عفونت
- آسیب به مجاری صفراوی، کبد یا روده کوچک
- پانکراتیت
آمادگی برای جراحی لاپاراسکوپی کیسه صفرا
قبل از جراحی، آزمایشات مختلفی انجام می شود تا از سلامت کافی و آمادگی برای جراحی اطمینان حاصل شود. این تست ها عبارتند از :
- آزمایش خون
- تست های تصویربرداری کیسه صفرا
- معاینه فیزیکی کامل
- بررسی تاریخچه پزشکی
- داروهای بدون نسخه یا مکمل های غذایی: ممکن است لازم باشد قبل از جراحی مصرف برخی داروها را قطع کنید. همچنین اگر باردار هستید یا فکر می کنید باردار هستید به پزشک خود اطلاع دهید .
پزشک دستورالعمل های کاملی را در مورد نحوه آماده شدن برای جراحی به شما می دهد که ممکن است شامل موارد زیر باشد :
- از کسی بخواهید که بلافاصله بعد از جراحی کنار شما بماند.
- تا ۴ ساعت یا بیشتر از ۴ ساعت از قبل از جراحی چیزی نخورید یا ننوشید .
- برنامه ریزی برای اقامت در بیمارستان در صورت بروز عوارض.
- روز قبل یا روز عمل با یک صابون ضد باکتری مخصوص دوش بگیرید.
پیشنهاد مطالعه: آزمایش غربالگری سرطان روده بزرگ
چگونه با لاپاراسکوپی کیسه صفرا را خارج کنیم؟
ابتدا قبل از عمل لباس بیمارستان می پوشید. سپس به شما یک IV می دهند تا پزشک بتواند از طریق رگ های شما داروها و مایعات را به شما بدهد . شما تحت بیهوشی عمومی قرار می گیرید، به این معنی که قبل و در طول عمل بدون درد می خوابید .
یک لوله در گلو قرار داده می شود که به یک دستگاه تنفس مصنوعی متصل می شود تا به تنفس کمک کند. برای این روش، جراح چهار برش کوچک در شکم ایجاد می کند. آنها از این برش ها برای هدایت لوله ای با دوربین کوچک و روشن از داخل شکم استفاده می کنند . سپس در حین تماشای مانیتوری که نشان می دهد دوربین چه چیزی را می گیرد، ابزارهای دیگر را از طریق برش ها هدایت می کنند . شکم با گاز باد می شود تا جراح فضایی برای کار داشته باشد. آنها کیسه صفرا را از طریق برش ها خارج می کنند . پس از اینکه جراح کیسه صفرا را خارج کرد، از اشعه ایکس ویژه برای بررسی مشکلات مجرای صفراوی استفاده می کند. این تکنیک کولانژیوگرافی حین عمل نامیده می شود .
این نشان دهنده هرگونه ناهنجاری در ساختارهای مجرای صفراوی باقیمانده مانند سنگ های صفراوی است که جراح ممکن است نیاز به برداشتن آنها داشته باشد. هنگامی که جراح از نتایج راضی بود، برش ها را بخیه و نوار می چسباند .
پس از عمل، شما را به اتاقی می برند تا پس از بیهوشی ریکاوری کنید. علائم حیاتی همیشه به دقت کنترل می شوند. اکثر افراد می توانند بعداً در همان روز عمل به خانه بروند .
بعد از برداشتن کیسه صفرا چه اتفاقی می افتد؟
علائم مرتبط با رژیم غذایی پس از جراحی برداشتن کیسه صفرا خفیف و نادر است، اما ممکن است شامل اسهال باشد. پزشک به شما می گوید که چقدر زمان نیاز دارید تا برای فعالیت های عادی و روزانه آماده شوید. معمولا حدود یک هفته طول می کشد تا ریکاوری و از سرگیری فعالیت های عادی شروع شود .
مزایا و معایب لاپاراسکوپی
مهم ترین سوالی که برای بیماران در زمینه جراحی لاپاراسکوپی کیسه صفرا مطرح می شود، مزایا و معایب استفاده از این روش است. البته نباید انتظار داشت که لاپاراسکوپی بدون عارضه باشد و مشکلی برای فرد ایجاد نکند، اما در مقایسه با جراحی باز، عوارض بسیار کمتری را به همراه خواهد داشت .
به عنوان مثال چسبندگی یکی از مشکلاتی است که بعد از جراحی باز در فرد ایجاد می شود اما در لاپاراسکوپی به دلیل باز نبودن شکم در معرض هوای محیط قرار نمی گیرد و بافت های بدن با هم تماس پیدا نمی کنند. با مواد استفاده شده در حین عمل، چسبندگی کمتر ایجاد می شود یکی از مزایای لاپاراسکوپی کوچک بودن اسکار (زخم) جراحی است، به عنوان مثال اگر جراحی بستن لوله های فالوپ با جراحی باز انجام شود، باید برش جراحی حداقل هفت تا هشت سانتی متری انجام شود، اما در این روش با دو سوراخ نیم سانتی متر تا حداکثر یک سانتی متر قابل انجام است . با توجه به اینکه در روش لاپاراسکوپی اسکار عمل کوچکتر از جراحی باز است، انتظار می رود که عوارض و مشکلات بعد از عمل کمتر باشد .
این کار هم از نظر زیبایی برای بیمار مفید است و هم به او کمک می کند تا به زندگی روزمره بازگردد و پس از جراحی خیلی سریعتر به فعالیت های عادی بازگردد. احتمال عفونت نیز در این روش بسیار کمتر است . همچنین در روش جراحی باز، داخل شکم مانند روش لاپاراسکوپی روشن نمی شود و به دلیل اینکه اعضای بدن روی هم قرار می گیرند، ممکن است بسیاری از بافت ها به خوبی دیده نشوند، اما این مشکلات باعث می شود. در لاپاراسکوپی وجود ندارد .
البته باید گفت که دمیدن گاز داخل شکم که به روش لاپاراسکوپی انجام می شود برای برخی از افراد خطرناک است، بنابراین افراد مبتلا به بیماری های قلبی و تنفسی نباید از این روش استفاده کنند . از آنجایی که این روش ممکن است برای برخی افراد، به ویژه آنهایی که بیماری خاصی دارند، ناخوشایند باشد، باید مراقب این موضوع باشید . افراد مبتلا به بیماری قلبی یا بیماری انسدادی ریه نباید از این روش استفاده کنند. بنابراین، لاپاراسکوپی برای افرادی که مشکل خاصی ندارند و در سلامت کامل و در سن مناسب هستند مشکلی ایجاد نمی کند .جراحی لاپاراسکوپی برای افراد بالای ۶۰ سال مناسب نیست. البته افرادی که تصمیم به استفاده از این روش دارند باید با پزشک متخصص در این زمینه مشورت کنند .پزشکی که لاپاراسکوپی را انجام می دهد باید دوره های خاصی را گذرانده باشد و در این زمینه مهارت کافی داشته باشد، زیرا این عمل برخلاف اینکه برای بیمار راحت و مفید است، برای جراح نسبتاً دشوار است .
*متخصص گوارش در مشهد*
