فلور میکروبی روده و ارتباط آن با بیماریهای التهابی و عفونت روده

این بیماری یکی از بیماری های شایع در دستگاه گوارش است که جمعیت زیادی را در دنیا مبتلا کرده است و روز به روز به شیوع این بیماری و عفونت روده افزود میشود و افراد بیشتری را در جامعه مبتلا می‌کند. بیماری های التهابی روده به دو دسته تقسیم میشوند:

• بیماری التهابی روده
• بیماری کرون

این دو بیماری مقداری از نظر علائم شکل درگیری تفاوت دارند.

یک سوال اساسی که همواره مطرح میشود این است که چه دلیلی باعث ابتلای فرد به این عفونت روده میشود؟

تا به امروز مطالعات بسیار مختلفی در ارتباط با این مسئله انجام شده است که تا کنون نتوانسته اند علت خاصی را پیدا کنند.

فلور میکروبی روده و عفونت روده

مطالعات زیادی انجام شده است و بحث‌هایی مطرح است مبنی بر اینکه این تغییر در فلور میکروبی چه از نظر نوع چه از نظر تعداد میکروب هایی که در دستگاه گوارشی فرد وجود دارد باعث ابتلا  فرد به این بیماری‌ها بشود. شاید اگر ما بتوانیم فلور میکروبی را اصلاح کنیم بتوانیم این بیماری را هم درمان کنیم. این  مطالعه به بررسی تاثیر این میکروب های روده ای و فلور میکروبی روده و ارتباطش با بیماری های التهابی روده میپردازد.

کرون و کولیت اولسروز که به عنوان بیماری های التهابی روده(IBD) شناخته می‌شوند بیماری های التهابی مزمن و عود کننده GI هستند. بیش از یک میلیون نفر در آمریکا و ۲٫۵ میلیون نفر در اروپا از IBD رنج می برند. اگرچه IBD یک بیماری جهانی با بیشترین شیوع در کشورهای غربی است، اما کشورهای اخیراً صنعتی شده آسیا، خاورمیانه و آفریقا هم شاهد افزایش سریع شیوع آن هستند. در ادامه با عفونت روده بیشتر آشنا میشویم.

 پاتوژنز دقیق IBD هنوز کاملا مشخص نیست و مطالعات مرتبط با ژنوم بیش از ۲۰۰ مورد مرتبط با IBD را شناسایی کرده اند و مشخص شده که برخی از آنها در ایجاد پاسخ میزبان به میکروبیوتای روده نقش دارند و این احتمال را می توان بیان کرد که میکروبیوتای روده در پاتوژنز IBD نقش داشته باشد.

روده انسان یک تریلیون ارگانیسم مختلف از جمله باکتری ها، ویروس‌ها، قارچ‌ها و پروتوزوآ ها را در خود جای داده است که میکروبیوتا یا فلور میکروبی را تشکیل می دهند.بر اساس روش های مولکولی مستقل از کشت بیش از هزار گونه باکتری در دستگاه گوارش ساکن هستند و تخمین زده می شود که ژنوم جمعی میکروب‌های روده تقریباً ۱۰۰ برابر ژن های انسانی باشد.

بیش از %۹۹ از باکتریهای روده متعلق به چهار گونه Firmicutes،Bacteroidetes، Proteobacteria و Actinobacteria هستند.دو گونه Bacteroidetes و Firmicutes در بزرگسالان سالم بر میکروبیوتای روده غلبه دارند.

گزارش شده که تعداد و ترکیب باکتری ها در قسمت های مختلف GI متفاوت است. تعداد و گونه های کمی در معده و قسمتهای فوقانی روده باریک ساکن هستند و تعداد باکتری ها به تدریج از ژنوم به کولون افزایش می یابد.

همچنین می‌دانیم که میکروبیوتای روده در افراد سالم دارای فوایدی برای میزبان هم هستند که مربوط به محافظت از عوامل بیماری زا، تغذیه، متابولیسم و سیستم ایمنی بدن است.

تغییر نامطلوب در ترکیب و عملکرد میکروبیوتای روده به عنوان Dysbiosis شناخته می‌شود که تعامل میکروبیوتای روده و سیستم ایمنی میزبان را تغییر می دهد.شواهد فزاینده ای وجود دارد که نشان می دهد ‏dysbiosis میکروبیوتای روده با بیماری‌هایی نظیر IBS،IBD، آلرژی، سندروم متابولیک و بیماری های قلبی عروقی در ارتباط است. در مورد IBD، بسیاری از مطالعات گزارش کرده‌اند که ترکیب میکروبیوتا در IBD در مقایسه با افراد سالم تغییر یافته است

در این مطالعه ارتباط بین میکروبیوتای روده، پاتوژنز IBD و گزینه های بالقوه درمانی برای هدف قرار دادن میکروبیوتای روده بررسی می‌شود.

نقش فیزیولوژیکی میکروبیوتای روده :

مزایای میکروبیوتای روده برای فیزیولوژی میزبان را می‌توان به سه دسته تقسیم کرد ۱)تغذیه ۲) گسترش ایمنی ۳) دفاع میزبان

میکروبیوتای روده در IBD :

کاهش باکتری های دارای ظرفیت ضد التهابی و افزایش باکتری های دارای ظرفیت التهابی در مقایسه با افراد سالم در بیماران مبتلا به IBD دیده می‌شود. ثابت ترین تغییرات، کاهش تنوع میکروبیوتای روده و فراوانی کمتر Firmicutes است.

گزارش شده F. prausnitzii که به گونه  Clostridium cluster IV تعلق دارد با تولید بوتیرات اثرات ضد التهابی دارد و نشان داده شده که در بیماران کرون در مقایسه با افراد سالم کاهش یافته است و کاهش آن با عود بیماری پس از جراحی ایلئال در کرون در ارتباط است. همچنین وجود آن در بیماران UC در هنگام Remission پس از بهبودی بالینی دیده شده است.

در مقابل افزایش نسبی پروتئاز باکتری ها به طور عمده E.Coli در بیماران کرون به ویژه در میکروبیوتای مخاطی در مقایسه با نمونه‌های مدفوع مشاهده شده است. گزارش شده که تعداد E.Coli در بیماران کرون حدود %۳۸ و در افراد سالم %۶ است.

 اثرات داروهای مورد استفاده در IBD بر میکروبیوتای روده:

داروهای IBD و ترکیب میکروبیوتای روده تاثیر می گذارند، مزالازین باکتریهای مدفوع و غلظت باکتری های چسبنده مخاطی را کاهش می‌دهد. این دارو از رشد زیر گونه مایکوباکتریوم آویوم پاراتوبرکلوزیس که گزارش شده ارتباط نزدیکی با کرون دارد به روش وابسته به دوز در شرایط آزمایشگاهی جلوگیری می کند.

همچنین Anti-TNF ها میکروبیوتای روده را تحت تاثیر قرار می دهند. به عنوان مثال فراوانی           F. prausnitzii که می تواند از طریق متابولیت هایش از اثرات ضد التهاب ایجاد کند در بیمارانی که به درمان Anti-TNF پاسخ داده اند افزایش و میزان E.Coli به طور چشمگیری کاهش می یابد.

اطلاعات در مورد اثرات تیوپورین ها و گلوکوکورتیکوئیدها روی میکروبیوتای روده محدود است. مشخص شده که تیوپورین در شرایط آزمایشگاهی از رشد مایکوباکتریوم آویوم پاراتوبرکلوزیس جلوگیری می کند.

اثر گلوکوکورتیکوئیدها بر روی میکروبیوتای روده در مدل‌های حیوانی بررسی شده است. در مدلهای موشی، گلوکوکورتیکوئیدها باعث افزایش فراوانی بیفیدوباکتریوم و لاکتو باسیل می شوند.

در مجموع داروهای IBD می‌توانند میکروبیوتای روده را تغییر دهند یا تعدیل کنند، اما شواهد آن قابل اعتماد نیست و علاوه بر این مشخص نیست که آیا تغییر در میکروبیوتای روده نتیجه دارو است یا نتیجه بهبود التهاب روده.

پروبیوتیک ها، میکرو ارگانیسم های زنده ای هستند که با تعدیل میکروبیوتای روده اثرات مفیدی برای میزبان دارند. بسیاری از پروبیوتیک‌ها با هدف تعدیل میکروبیوتای روده و رفع Dysbiosis در IBD بررسی شده‌اند.

چندین مطالعه نشان دادند که لاکتوباسیل برای حفظ Remission در بیماران UC در مقایسه با مزالازین بی خطر تر و موثرتر است ولی چندین مطالعه هم نقش آن را برابر پلاسبو دانستند. در مقابل شواهد محدودی در مورد تاثیر پروبیوتیک در بیماران کرون وجود دارد.

پیوند میکروبیوتای روده (FMT) با هدف بهبود میکروبیوتای روده در افراد بیمار با انتقال میکروبیوتای روده از اهدا کنندگان سالم انجام میشود. FMT از نظر بالینی با بهبود عفونت مکرر کلستریدیوم دیفیسیل با میزان بیش از %۹۰ در آزمایشات بالینی همراه بوده است.

موفقیت FMT در درمان کلستریدیوم دیفیسیل احتمال مفید بودن آن در سایر بیماری های مرتبط با میکروبیوتا را قوت بخشیده است و اخیراً به عنوان استراتژی درمانی جدید در IBD توجهات را به خود جلب کرده است.