بالون معده یا بالون کاهش وزن یک روش ساده برای کمک به کاهش وزن است که با قرار گرفتن یک بالون نرم و در عین حال بادوام در معده فرد انجام می شود. این بالون از طریق آندوسکوپی یا به صورت خوراکی وارد معده می شود.
بالون معده با اشغال فضای داخلی معده باعث می شود تا در فرد احساس سیری به وجود آمده و میل به غذا خوردن را در او کاهش می دهد. این امر باعث می شود کنترل وعده غذایی آسان تر و کاهش وزن در صورت همراه شدن با رژیم غذایی مناسب و ورزش بهتر انجام شود.
روش بالون معده
روش بالون معده یک سیستم کاهش وزن جدید است که هدف آن کاهش مقدار غذای خورده شده در یک وعده غذایی و افزایش احساس سیری بیشتر پس از صرف وعده های غذایی کوچک است. انجام عمل بالون معده کمک زیادی به کاهش وزن می کند.
روش بالون معده به این صورت است که یک بالون نرم اما بادوام به روش آندوسکوپی از طریق دهان، وارد معده می شود. سپس بالون با محلول نمکی پر می شود تا فضایی در معده فرد اشغال کند و فضای کمتری برای مقدار زیادی غذا و نوشیدنی باقی بماند. انجام این روش حدود ۲۰ دقیقه طول می کشد. در روش دیگر بالون معده به صورت خوراکی وارد معده می شود یعنی به صورت یک قرص بلعیده می شود.
فرآیند کاهش وزن
در روش بالون معده، کاهش وزن به سرعت اتفاق می افتد و معمولاً اکثر افراد در چهار ماه اول پس از انجام بالون، شاهد کاهش وزن می شوند. به طور معمول افرادی که بالون معده انجام می دهند، حدود ۱۵ درصد از وزن خود را در طول شش ماه پس از قرار دادن بالون داخل معده از دست می دهند.
بالون های معده طوری طراحی شده اند که به مدت شش ماه در معده باقی می مانند و پس از ۶ ماه، از طریق آندوسکوپی خارج می شوند اما باید پس از برداشتن بالون، رژیم غذایی سالم و برنامه ورزشی خود را برای رسیدن به وزن ایده آل ادامه دهید.
مزایای استفاده از بالون معده
- انجام بالون معده نیاز به عمل جراحی ندارد و قرار دادن بالون درون معده سریع و آسان است.
- با این روش می توان به سرعت به وزن ایده آل رسید و یک روش موثر برای کاهش وزن است.
- با انجام بالون معده آناتومی معده حفظ شده و به معده آسیبی وارد نمی شود.
- با قرار گرفتن بالون درون معده، شما در هر وعده غذایی مقدار کمتری غذا مصرف می کنید و مدت طولانی تری احساس سیری می کنید.
- روش بالون معده بی خطر است و عوارض جانبی جدی کم برای آن گزارش شده است.
- اگرچه بادکنک ها ابزارهای کاهش وزن خوبی هستند، اما در نظر گرفته نشده اند که ابزارهای حفظ وزن باشند.
عوارض بعد از بالون گذاری معده
- داشتن حالت تهوع و استفراغ در چند روز اول بعد از بالون معده شایع است. این علائم در ۹۰ درصد بیماران بعد از ۲ هفته برطرف می شود.
- احتمال رفلاکس معده نیز شایع است که برای این مورد داروهای ضد رفلاکس توسط پزشک تجویز می شود.
- احتمال دارد در چند هفته اول بعد از غذا خوردن فرد دچار استفراغ شود.
- گرفتگی معده نیز از دیگر عوارض جانبی شایع است.
- ممکن است برخی از افراد دچار اختلال خواب شوند که این اختلال در اثر ناراحتی های معده یا رفلاکس اسید معده در هنگام دراز کشیدن باشد.
- جدی ترین عوارض جانبی در افرادی که بالون معده انجام می دهند، حرکت بالون به درون روده است که می تواند باعث انسداد روده کوچک شود. البته این عارضه به ندرت اتفاق می افتد.
- ممکن است در بیمارانی که قبلاً عمل جراحی داشته اند بالون سوراخ شود و باعث شدیدتر شدن رفلاکس اسید معده شود.
نکات قبل از انجام بالون
- پزشک از شما خواهد خواست که شش ساعت قبل از عمل چیزی ننوشید و دوازده ساعت قبل از عمل چیزی نخورید. انجام این دستورالعمل ها ضروری است زیرا ممکن است پس از باد کردن بالون، دچار حالت تهوع و استفراغ شوید. از طرفی در صورتی که داروی خاصی مصرف می کنید، پزشک دستورالعمل مصرف آن را قبل از عمل بالون به شما خواهد داد.
علاوه بر این ممکن است پزشک از شما بخواهد تا آزمایشات و معاینات زیر را انجام بدهید:
- آزمایش عدم بارداری
- انجام آزمایش انعقاد خون
- تست عدم وجود انگل در دستگاه گوارش
- بررسی سلامت قلب با گرفتن نوار قلب
- انجام رادیولوژی قفسه سینه و آزمایش سلامت ریه
- آندوسکوپی از معده، مری و دستگاه گوارش
- انجام سونوگرافی از شکم
- انجام بررسی های مربوط به روانشناسی و به سلامت روان
نکات بعد از عمل
همانطور که بیان شد، انجام عمل بالون معده حدود ۲۰ دقیقه طول می کشد. بلافاصله پس از قرار دادن بالون، کمی احساس ناراحتی خواهید کرد که ممکن است چند روز تا چند هفته طول بکشد. البته این احساس ناراحتی ها طبیعی است، اما در هر صورت بهتر است درباره هرگونه ناراحتی با پزشک خود مشورت کنید.
بسته به نوع بالونی که انتخاب می شود، ممکن است یک آرام بخش خفیف یا بی حس کننده سبک به شما داده شود. همچنین داروی ضد رفلاکس معده و ضد تهوع نیز ممکن است توسط پزشک شما تجویز شود. حتما باید این داروها را تهیه کنید که پس از برگشتن به منزل در دسترس شما باشند. پس توصیه می شود بلافاصله بعد از انجام عمل بالون معده، به سرعت به منزل برگردید.
روند کاهش وزن از هفته اول به بعد
- در هفته اول پس از عمل، اکثر افراد احساس گرسنگی نمی کنند و همانطور که بیان شد برخی از بیماران با احساس حالت تهوع رو به رو می شوند که با مصرف غذا بدتر می شود. با توجه به طبیعی بودن این موارد نباید نگران باشید زیرا ممکن است اشتهای شما به آرامی در طول هفته ۲ بازگردد.
- باید تا ۶ ساعت پس از عمل از خوردن و آشامیدن اجتناب کنید و پس از آن نوشیدن مایعات را آرام آرام شروع کنید.
- ممکن است پزشک نیز در روزهای اول بعد از عمل، مصرف سرم و داروهای تقویتی را توصیه کند که برای کاهش ضعف مفید است.
- به احتمال زیاد پزشک برای شما مشخص خواهد کرد که در هفته اول مایعات مصرف کنید و در هفته دوم به تدریج غذاهای نرم بخورید و پس از ۳ هفته به رژیم غذایی عادی خود برگردید.
- اکثر افرادی که بالون معده انجام می دهند، بعد از حدود سه ماه کاهش وزن پیدا می کنند اما مقدار کاهش وزن در هر فرد بستگی به وزن اولیه و توانایی فرد در رعایت رژیم غذایی و اجرای برنامه ورزشی مناسب دارد. لازم است تا پس از انجام عمل بالون معده یک رژیم غذایی و برنامه ورزشی جدید داشته باشید.
- در هفته های سوم تا ششم، اشتهای شما بسیار بیشتر خواهد شد و غذای خورده شده را بهتر تحمل خواهید کرد. نکته مهم این است که باید آهسته غذا بخورید و به علائمی که باعث ناراحتی شما می شود توجه نکنید بلکه در وعده های مشخص شده، غذای بخورید تا سلامت شما تحت تاثیر قرار نگیرد. در صورت تند تند غذا خوردن، دچار سکسکه، رفلاکس معده و حالت تهوع خواهید شد.
- در هفته اول قابل به طور قابل توجهی وزن کم می کنید. در این زمان معمولاً آقایان بین ۳٫۵ کیلوگرم تا ۶٫۵ کیلوگرم کاهش وزن خواهند داشت ولی خانم ها معمولاً در هفته اول حدود ۱٫۵ تا ۳٫۵ کیلوگرم وزن کم خواهند کرد.
- در طول هفته های هفتم تا تا دوزادهم، کاهش وزن ادامه پیدا می کند که معوملاً نیست به ۶ هفته اول با سرعت کمتری انجام می شود. از این زمان بعد لازم است تا برای به حداکثر رساندن کاهش وزن، بر غذاهای سالم و غنی از مواد مغذی تمرکز کنید و لازم است تا طبق برنامه غذایی که پزشک در اختیار شما قرار می دهد عمل کنید.
- در طول هفته های دوازدهم تا ۲۶، می توانید همچنان بر کاهش وزن خود تمرکز داشته باشید. البته برای این کار باید همچنان به رژیم غذایی سالم و برنامه ورزشی خود وفادار باشید.
- در کنار برنامه غذایی لازم است تا برنامه ورزشی هم داشته باشید. برای فعالیت بدنی مناسب می توانید از طریق ثبت نام در باشگاه اقدام کنید یا به طور مرتب پیاده روی کنید.
- پس از انجام بالون معده مصرف شیرینی، چربی و همچنین مایعات گازدار و دارای کافئین را محدود کنید.
- بهتر است در هنگام استراحت، سر خود را بالاتر از بدنتان قرار دهید و برای مدتی به پهلوی چپ بخوابید.
- حتما در برنامه های غذایی خود، غذاهای غنی از مواد مغذی را قرار دهید مثل انواع سبزیجات، میوه ها، گوشت و ماهی.
برداشتن بالون معده
پس از شش ماه بالون از طریق آندوسکوپی از معده شما خارج می شود. برای برداشتن بالون معده، پزشک زمانی را برای شما مشخص می کند و پس از اینکه وقت مشخص شد، باید به مدت سه روز مانده به زمان خارج کردن بالون، رژیم غذایی خود را به رژیم مایعات تبدیل کنید. در این زمان به مدت سه روز باید فقط مایعات بخورید.
مصرف روزانه یک لیوان آب گازدار، کمک می کند تا غذاهای چسبیده به بالون شسته شوند و بالون برای خارج شدن مشخص تر شود و موقع خروج مواد غذایی بداخل ریه مشکلی بروز نکند. از ساعت ۱۲ شب قبل از خارج کردن بالون نیز باید مصرف غذا را متوقف کنید. حتی نباید آب هم مصرف کنید و برای انجام عمل باید به صورت ناشتا به کلینیک مراجعه نمایید.
در زمان خارج شدن بالون معده، احتمالاً پزشک یک آرام بخش خفیف یا یک بی حس کننده سبک به شما خواهد داد. برای برداشتن بالون معده، بالون خالی می شود و سپس با یک چنگال که از طریق لوله ای وارد دهان شما وارد می شود، خارج می شود.
برای خارج کردن بالون از معده، داروهای آرام بخش از طریق رگ تزریق می‌شود و قلب و ریه با دستگاه کنترل می‌شود ولی بیهوشی عمومی لازم نیست. سپس برای خارج کردن بالون، دستگاه آندوسکوپ وارد معده می شود.
آندوسکوپ در داخل معده به بالون نزدیک می شود. سوزن اسکلروزانت متصل به آندسکوپ، وارد بالون شده و مایع داخل آن را تخلیه می‌کند. پس از اینکه پزشک مطمئن شود، مایع داخل بالون خالی شده است، سوزن خارج می شود.
سپس گراسپر وارد می شود و از سمت مقابل بالون را می گیرد. در این شرایط پزشک با کمک مشاهده از طریق آندوسکوپ، گراسپر و آندوسکوپ را آهسته از معده خارج می کند و بیمار می تواند پس از نیم ساعت مرخص شود.
پس از خارج کردن بالون از معده نیز لازم است تا نکاتی را رعایت کنید، در غیر اینصورت با برگشت وزن روبه رو خواهید شد:
- اولاً آهسته غذا بخورید که این خود بهترین گزینه برای هضم غذا و کاهش وزن است.
- دوماٌ وعده های غذایی خود را طبق برنامه غذایی پیش ببرید.
- پس از برداشتن بالون معده، ادامه رژیم ورزشی جدید ضروری است، در غیر این صورت دوباره به وزن قبلی خود باز خواهید گشت. بنابراین اگر پس از برداشتن بالون، به سبک زندگی قبلی خود بازگردید، مجدد دچار اضافه وزن خواهید شد.
برنامه غذایی مناسب بعد از عمل بالون
رعایت رژیم غذایی مناسب بعد از انجام عمل بالون معده ضروری است. در غیر اینصورت می تواند منجر به عوارض جدی و آزار دهنده شود. می توانید برنامه غذایی زیر را
پس از بالون معده رعایت کنید.
- روز اول
در روز اول نباید غذا بخورید و فقط باید مایعات و آب بنوشید.
در صورتی که همین مایعات را هم خیلی زود بنوشید، ممکن است استفراغ کنید.
- روز دوم به بعد
- از روز دوم تا روز پنجم نیز همچنان به نوشیدن آب و مایعات ادامه دهید و از خوردن غذاهای جامد خودداری کنید.
- نوشیدن مایعات باید به اندازه کافی باشد. مثلا ۱٫۵ تا ۲ لیتر مایعات در روز بنوشید. البته به صورت جرعه های کوچک و مکرر نوشیدن را انجام دهید.
- نوشیدنی های دیگری می توانید علاوه بر آب و چای مصرف کنید، مثل سوپ های رقیق صاف شده، شیر (کم چرب یا نیمه چرب) و آب میوه رقیق شده به صورت نصف آب و نصف آب میوه.
- مصرف مواد غذایی جامد پوره شده
- پس از چند روز اول، هنگامی که مایعات را تحمل کردید، می توانید شروع به مصرف غذاهای جامد کنید.
- با غذاهای پوره شده مانند گوشت و ماهی پوره شده، سیب زمینی، سوپ غلیظ تر یا فرنی نرم شده با شیر فراوان شروع کنید.
- وقتی در حال غذا خوردن هستید و به محض اینکه احساس سیری کردید، دست از خوردن بکشید زیرا اگر پرخوری کنید ممکن است مریض شوید.
- وقتی غذاهای پوره شده را به خوبی تحمل کردید، می توانید مصرف غذاهای نرم تر مانند گوشت چرخ کرده، گوشت نرم، ماهی نرم، سبزیجات و همچنین غذاهای ترد مانند نان ترد که در داخل دهان شما راحت نرم می شوند، را شروع کنید.
- مصرف مکمل های ویتامین
- برای ماه اول پس از قرار دادن بالون باید یک مکمل مولتی ویتامین مخصوص بزرگسالان و مواد معدنی جویدنی یا مایع یک بار در روز مصرف کنید.
- بعد از ماه اول باید بتوانید قرص مصرف کنید. می توانید مولتی ویتامین و مواد معدنی متنوعی را انتخاب کنید.
- ممکن است نیاز به مصرف مکمل های اضافی داشته باشید که حتما باید از متخصص تغذیه یا پزشک خود مشورت بگیرید. برای این کار می توانید آزمایش خون انجام دهید.
- تغییر نحوه غذا خوردن
- آهسته غذا بخور لقمه های کوچک غذای جامد را بردارید و بجوید.
- حتما به آرامی غذا بخورید و به محض اینکه احساس سیری کردید، خوردن غذا را متوقف کنید
- ما انتظار می رود، اولین وعده های غذایی شما بیش از ۳-۴ وعده نباشد.
- در زمانی که رژیم غذایی نرم دارید، نباید بیشتر از یک نعلبکی غذا بخورید.
- هنگامی که بتوانید غذاهای جامد بخورید، الگوی وعده غذایی شما باید به صورت زیر باش:
- سه وعده غذایی منظم و بدون میان وعده در روز داشته باشید.
- وعده های غذایی خود را از قبل برنامه ریزی کنید.
- غذاهایی را انتخاب کنید که عمدتا جامد هستند.
- غذاها را از تمام گروه های غذایی اصلی انتخاب کنید.
- هر وعده غذایی اصلی باید حاوی پروتئین مانند گوشت، ماهی، حبوبات، لوبیا، سبزیجات و کربوهیدرات ها مانند برنج، ماکارونی، سیب زمینی باشد.
- از هر غذا به نوبت یک لقمه بخورید.
- از مصرف غذاهای پرچرب و قندی خودداری کنید.
- غذا و مایعات را با هم نخورید و تا ۳۰ دقیقه بعد از خوردن غذا از نوشیدن خودداری کنید.
- قبل از غذا و ۱ ساعت بعد از غذا روی لذت بردن از غذایتان تمرکز کنید.
- در هنگام خوردن غذا از قرار گرفتن در برابر تلویزیون و صحبت با تلفن پرهیز کنید.
- به سیگنال های بدنتان مبنی بر گرسنگی و سیری توجه کنید و یاد بگیرید که چه زمانی احساس سیری می کنید و در چه زمانی غذا نمی خورید.
- هر لقمه را ۲۰ بار بجوید.
- بین لقمه ها به مدت ۲۰ ثانیه مکث کنید.
- یک وعده غذایی باید تقریبا ۲۰ دقیقه طول بکشد.
- نوشیدنی ها و مایعات
- از خوردن مایعات ۳۰ دقیقه قبل و ۱ ساعت بعد از غذا خودداری کنید.
- سعی کنید هر روز ۲ لیتر مایعات بنوشید و همیشه یک نوشیدنی همراه خود داشته باشید.
- در طول روز نوشیدنی ها را به آرامی میل کنید. یک لیوان کوچک باید در ۱ ساعت مصرف شود.
- برای نوشیدن مایعات خود از نی استفاده نکنید. این ممکن است باعث ایجاد گاز یا نفخ معده شود.
غذاهایی که نباید بخورید.
- ممکن است برخی غذاها به بالون شما بچسبند.
- غذاهایی مانند برنج بیش از حد پخته شده، ماکارونی بیش از حد پخته شده و نان های خمیری نرم به احتمال زیاد چسبنده هستند و بهتر است از خوردن آنها اجتناب شود.
- از مصرف غذاهایی که جویدن آنها سخت است، خودداری کنید مثل گوشت، سبزیجات رشته ای یا میوه ها با پوست، آجیل، ذرت بو داده و… .
- تکه های بزرگ غذا می تواند باعث انسداد و استفراغ شود. بنابراین مطمئن شوید که غذایتان را خوب می جوید.
- از جویدن آدامس خودداری کنید زیرا باعث نفخ می شود.
