هر آنچه باید در مورد کبد چرب بدانید.
کبد چرب که به استئاتوزکبدی نیز معروف است زمانی اتفاق میافتد که چربی در کبد جمع میشود. وجود مقادیر کم چربی در کبد شما طبیعی است اما مقدار زیاد آن میتواند باعث بروز مشکل در سلامتی شود.
کبد شما دومین اندام بزرگ بدن شماست که به فرآوری مواد مغذی غذاها و نوشیدنیها کمک میکند و مواد مضر را از خون تصفیه مینماید.
چربی زیاد در کبد باعث ملتهب شدن کبد میشود که میتواند به کبد شما آسیب برساند و ایجاد فیبروز یا سفتی کبد نماید. در موارد شدید این فیبروز میتواند منجر به نارسایی کبد گردد.
کبد چرب دو دسته تقسیم بندی میشود:
افرادی که الکل زیادی مصرف میکنند، میگویند مبتلا به کبد چرب الکی شده است (AFLD) .
افرادی که الکل زیادی مصرف نمیکنند، میگویند مبتلا به کبد چرب غیر الکلی شده است (NAFLD).
به گفته محققان در مجله جهانی Gastroenterology، بیماری کبد چرب غیرالکلی ۲۵ تا ۳۰ درصد مردم ایالات متحده و اروپا را تحت تأثیر قرار میدهد.
علایم کبد چرب
کبد چرب یکی از بیماریهایست که عمدتا بدون علامت است. فرد مبتلا به کبد چرب، به ندرت در قسمت بالای شکم خود ممکن است درد کمی را احساس کند.
برخی از افراد مبتلا به بیماری کبد چرب دچار عوارضی از جمله فیبروز یا زخمهای کبدی میشوند. زخم کبد به عنوان فیبروز کبد شناخته میشود. فیبروز کبدی شدید به سیروز کبدی معروف است.
سیروز ممکن است علایمی به وجود آورد مانند:
● از دست دادن اشتها
● کاهش وزن
● ضعف
● خستگی
● خونریزی غیرطبیعی
● خارش پوست
● زرد شدن پوست و چشم
● ایجاد خوشه های شبکه مانند رگهای خونی زیر پوست
● درد شکم
● تورم شکم
● تورم پاها
● بزرگ شدن پستان در مردان
● گیجی
سیروز یک بیماری بالقوه تهدید کننده زندگی است.
دلایل کبد چرب
کبد چرب بیماریست که بر اثر چربی زیادی که در بدن تولید میشود، اتفاق میافتد و یا زمانی کبد چرب میشود که قادر به متابولیز چربی در بدن نباشد. چربی اضافی در سلولهای کبد ذخیره شده و در آنجا تجمع مییابد و باعث بیماری کبد چرب میشود. تجمع چربی میتواند در اثر عوامل مختلفی ایجاد گردد.به عنوان مثال، نوشیدن بیش از حد الکل میتواند باعث بیماری کبد چرب الکلی شود.
در افرادی که الکل زیاد نمینوشند، علت بیماری کبد چرب کاملا مشخص نیست و ممکن است یک یا چند عامل زیر در آن نقش داشته باشند:
● چاقی
● قند خون بالا
● مقاومت به انسولین
● مقادیر بالای چربی به ویژه تری گلیسیریدها در خون شما
و برخی از عواملی که کمتر شایع هستند عبارتند از:
● بارداری
● کاهش سریع وزن
● برخی از انواع عفونتها مانند هپاتیت C
● عوارض جانبی برخی از داروها مانند متوترکسات، تاموکسیفن،آمیودارون و والپروییک اسید و همچنین در معرض سموم خاص قرار گرفتن
● برخی از ژنها نیز ممکن است خطر ابتلا به کبد چرب را افزایش دهند.
تشخیص کبد چرب
پزشک برای اینکه تشخیص دهد، کبد شما چرب است یا نه، معاینات لازم را انجام داده و شرح حال پزشکی از شما میگیرد. و در نهایت برای اطمینان بیشتر چند آزمایش برای بیمار مینویسد. تنها راه تشخیص کبد چرب استفاده از روشهای تصویربرداریست مثل سونوگرافی یا سی تی اسکن و ….
بنابراین اگر پزشکتان مشکوک باشد که شما کبد چرب دارید، احتمالا سؤالاتی را در این موارد از شما میپرسد:
● سابقه پزشکی خانوادگی شما از جمله سابقه هر گونه بیماری کبدی
● مصرف الکل و سایر عادات زندگی شما
● هر گونه دارویی که ممکن است مصرف نمایید
● تغییرات اخیر در سلامتی شما
اگر خستگی، از دست دادن اشتها و یا علایم بدون دلیل دیگری را تجربه کردهاید، پزشک خود را در جریان بگذارید.
معاینه فیزیکی
پزشک برای بررسی التهاب کبد ممکن است شکم شما را لمس میکند و یا آن را فشار میدهد.اگر کبد شما بزرگ شده باشد، ممکن است بتواند آن را احساس کند. با این حال ممکن است کبد شما بدون بزرگ شدن ملتهب گردد و در این صورت پزشک با لمس کردن نمیتواند تشخیص دهد که کبد شما ملتهب است.
آزمایش خون
در بسیاری از موارد، بیماری کبد چرب بعد از افزایش آنزیمهای کبدی در آزمایشات خون تشخیص داده میشود. به عنوان مثال، پزشک شما ممکن است آزمایش آلانین آمینوترانسفراز(ALT) و آسپارتات آمینوترانسفراز(AST) را برای بررسی آنزیمهای کبدی تجویز نماید.
این آزمایشها درصورتی که شما علایم یا نشانههایی از بیماری کبدی داشته باشید و یا به عنوان بخشی از کارهای معمول خون توصیه میشوند.
یکی از نشانههای بیماری کبد چرب، افزایش آنزیمهای کبدی است اما باید بدانید که این نشانه تنها دلیل این بیماری نیست و حتی در اکثر بیماران مبتلا به کبد چرب در حد نرمال است
در صورت مثبت بودن آزمایش آنزیمهای کبدی، احتمالا پزشک شما آزمایشهای دیگری را برای شناسایی علت التهاب تجویز میکند.
مطالعات تصویربرداری
پزشک شما ممکن است برای بررسی چربی اضافی یا سایر مشکلات کبدی شما از یک یا چند آزمایش تصویربرداری زیر استفاده نماید:
● سونوگرافی
● سی تی اسکن
● تصویربرداری ام آر آی
پزشک همچنین ممکن است آزمایشی به نام الاستوگرافی همراه با ارتعاش را تجویز کند.دراین آزمایش از امواج صوتی با فرکانس پایین برای اندازهگیری سفتی کبد استفاده میشود که به بررسی زخم کمک میکند.
نمونه برداری از کبد
نمونه برداری از کبد بهترین راه برای تعیین شدت بیماری کبدی محسوب میشود.
طی نمونه برداری از کبد، پزشک سوزنی را در کبد شما فرو میکند و قطعهای از بافت را برای آزمایش خارج مینماید.پزشک برای کاهش درد شما از بی حسی موضعی استفاده میکند.
این آزمایش میتواند به شما در تشخیص اینکه آیا به بیماری کبد چرب و همچنین زخمهای کبد مبتلا هستید،کمک کند.
درمان کبد چرب
در حال حاضر، هیچ دارویی برای درمان بیماری کبد چرب تأیید نشده است. تحقیقات بیشتری برای تولید و آزمایش داروها در درمان این بیماری نیاز است.
در بیشتر موارد، تغییر سبک زندگی میتواند بیماری کبد چرب را معکوس کند.برای مثال، پزشک ممکن است شما را به موارد زیر توصیه کند:
● از مصرف الکل خودداری نمایید.
● برای کاهش وزن خود اقدام کنید.
● رژیم غذایی خود را تغییر دهید.
در صورت بروز عوارض، درمانهای اضافی توسط پزشک تجویز میشود. به عنوان مثال، برای درمان سیروز میتواند تغییر سبک زندگی، داروها و عمل جراحی پیوند کبد را تجویز کند. سیروز میتواند منجر به نارسایی کبد شود. اگر به نارسایی کبد مبتلا شوید ممکن است به پیوند کبد احتیاج پیدا کنید.
درمانهای خانگی
تغییر سبک زندگی اولین درمان بیماری کبد چرب است. بسته به شرایط و عادات زندگیتان موارد زیر ممکن است به شما کمک کند:
● کاهش وزن
● کاهش مصرف الکل
● خوردن مواد مغذی که کالری اضافی، چربیهای اشباع و ترانس کمی دارد.
● حداقل ۳۰ دقیقه ورزش در اکثر روزهای هفته داشته باشید.
به گفته کلینیک مایو، برخی شواهد نشان میدهد که مکملهای ویتامین E ممکن است به جلوگیری یا درمان آسیبهای کبدی ناشی از بیماری کبد چرب کمک کند. اگر چه در این زمینه تحقیقات بیشتری مورد نیاز است. مصرف بیش از حد ویتامین E برای سلامتی خطراتی در پی دارد. و در بیماران دیابتی مبتلا به کبد چرب نباید استفاده شود
همیشه قبل از استفاده از یک دارو یا مکمل جدید با پزشک خود صحبت کنید.برخی از مکملها یا داروها ممکن است کبد شما را تحت فشار قرار دهند و یا با داروهایی که مصرف میکنید،تداخل داشته باشند.
رژیم غذایی برای بیماری کبد چرب
اگر مبتلا به بیماری کبد چرب هستید، پزشک شما را تشویق مینماید که رژیم غذایی خود را برای کمک به درمان بیماری و کاهش خطر عوارض تعدیل کنید.
از جمله توصیههایی پزشک عبارتند از:
● از رژیم غذایی غنی از غذاهای گیاهی مانند میوهها، سبزیجات، حبوبات و غلات کامل استفاده کنید.
● مصرف کربوهیدراتهای تصفیه شده مانند شیرینی، برنج سفید، نان سفید و سایر غلات تصفیه شده را محدود کنید.
● مصرف چربیهای اشباع شده را که در گوشت قرمز و بسیاری از محصولات حیوانی وجو دارد کاهش دهید.
● از مصرف چربیهای ترانس که در بسیاری از میان وعدههای فرآوری شده وجود دارد، خودداری کنید.
● از مصرف الکل بپرهیزید.
پزشک ممکن است برای کاهش وزن شما توصیه کند که میزان کالری دریافتی خود را کم کنید.
انواع بیماری کبد چرب
دو نوع بیماری کبد چرب وجو دارد: غیر الکلی و الکلی.
بیماری کبد چرب غیرالکلی شامل کبد چرب غیر الکلی ساده، استئوهپاتیت غیرالکلی(NASH) و کبد چرب حاد بارداری(AFLP)است.
بیماری کبد چرب الکلی شامل ساده(AFLD) و استئوهپاتیت الکلی(ASH)است.
بیماری کبد چرب غیرالکلی(NAFLD)
بیماری کبد چرب غیرالکلی هنگامی رخ میدهد که در کبد افرادی که الکل زیادی نمینوشند، چربی جمع میشود. اگر همراه با تجمع چربی هیچ التهاب یا عارضه دیگری وجو نداشته باشد، این بیماری به عنوان کبد چرب غیرالکلی ساده شناخته میشود.
استئوهپاتیت غیرالکلی(NASH)
این نوع بیماری زمانی رخ میدهد که تجمع چربی در کبد همرا با التهاب کبد باشد. اگر چربی اضافی در کبد داشته باشید، کبد شما ملتهب باشد و سابقه زیاد از الکل را ندارید، پزشک بیماری استیوهپاتیت غیرالکلی را در شما تشخیص میدهد. این بیماری در صورت عدم درمان باعث ایجاد زخم در کبد میشود که در موارد شدید میتواند منجر به سیروز و نارسایی کبدی شود.
کبد چرب حاد بارداری(AFLP)
بیماری کبد چرب حاد بارداری بسیار نادر اما جدی است و علت آن هنوز مشخص نیست.وقتی این بیماری اتفاق بیفتد در سه ماهه سوم بارداری ظاهر میشود و در صورت عدم درمان خطرات جدی برای سلامت مادر و جنین به وجود میآورد. با تشخیص این بیماری در شما، پزشک در اسرع وقت نوزاد را خارج میکند. ممکن است لازم باشد تاچند روز بعد از زایمان به مراقبتها ادامه دهید. سلامت کبد شما احتمالا طی چند هفته پس از زایمان به حالت طبیعی برمیگردد.
بیماری کبد چرب الکلی(ALFD)
واضح است که نوشیدن زیاد الکل کار خوبی نیست و در نهایت موجب آسیب رساندن به بدن خواهد شد که مصرف زیاد نوشیدنیهای الکلی باعث میشه کبد آسیب ببیند. اگر همراه با تجمع چربی هیچ التهاب یا عارضه دیگری وجود نداشته باشد، این بیماری به عنوان بیماری کبد چرب الکلی ساده شناخته میشود.
استئوهپاتیت الکلی(ASH)
استئوهپاتیت الکلی یکی از انواع بیماری کبد چرب الکی شناخته شده است و این بیماری زمانی رخ میدهد که چربی زیادی در کبد جمع میشود و کبد ملتهب شده باشد، به این بیماری هپاتیت الکی نیز گفته میشود.
اگر چربی اضافی در کبد دارید، کبد شما ملتهب است و مقدار زیادی الکل مینوشید، پزشک این بیماری را در شما تشخیص میدهد. در صورتیکه این بیماری به درستی درمان نشود باعث ایجاد زخم در کبد میگردد. زخم شدید کبد به عنوان سیروز شناخته میشود که میتواند منجر به نارسایی کبد گردد.
برای درمان کبد چرب الکلی، پرهیز از مصرف الکل مهم است. اگر شما به الکل اعتیاد دارید، پزشک ممکن است مشاوره یا سایر روشهای درمانی را به شما توصیه کند.
عوامل خطر
نوشیدن مقادیر زیاد الکل شما را در معرض خطر ابتلا به بیماری کبد چرب قرار میدهد. شما بیشتر در معرض خطر هستید اگر:
● چاق هستید.
● مقاومت به انسولین دارید.
● به دیابت نوع ۲ مبتلا هستید.
● سندرم تخمدان پلی کیستیک دارید.
● باردار هستید.
● سابقه عفونتهای خاص مانند هپاتیت C را دارید.
● داروهای خاصی مصرف میکنید مانند متوتروکسات، تاموکسیفن، آمیودورون و والپروییک اسید.
● کلسترول بالا دارید.
● تری گلیسیرید بالا دارید.
● قند خونتان بالاست.
● سندرم متابولیک دارید.
● اگر سابقه خانوادگی بیماری کبد چرب دارید، احتمالا خودتان هم به آن مبتلا هستید.
مراحل کبد چرب
کبد چرب میتواند طی چهار مرحله پیشرفت کند:
۱٫ کبد چرب ساده: در کبد چربی اضافی تجمع یافته است.
۲٫ استئوهپاتیت: علاوه بر چربی اضافی، التهاب نیز در کبد وجود دارد.
۳٫ فیبروز: التهاب در کبد باعث ایجاد زخم شده است.
۴٫ سیروز: زخم کبد به طور گستردهای توسعه یافته است.
سیروز یک نوع بیماری قوی و تهدید کننده است که احتمال دارد باعث نارسایی کبد شود. در برخی از مواقع ممکن است غیرقابل برگشت باشد و برای همین مهم است که همان ابتدای بروز بیماری از پیشرفت آن جلوگیری کنید.
برای جلوگیری از پیشرفت کبد چرب و ایجاد عوارض، برنامه درمانی توصیه شده توشط پزشک خود را دنبال کنید.
جلوگیری
برای جلوگیری از کبد چرب و عوارض احتمالی ناشی از آن، بهتر است یک سبک زندگی سالم داشته باشید.
● از مصرف الکل بپرهیزید.
● وزن متناسب داشته باشید.
● رژیم غذایی غنی از مواد مغذی داشته باشید که دارای چربیهای اشباع، ترانس و کربوهیدراتهای تصفیه شده کم باشد.
● قند خون، کلسترول و تری گلیسیرید خود را کنترل نمایید.
● اگر دیابت دارید، از توصیه های درمانی پزشک خود پیروی کنید.
● در بیشتر روزهای هفته ۳۰ دقیقه ورزش انجام دهید.
انجام این مراحل حتی در بهبود سلامت کلی شما نیز مؤثر است.
چشم انداز
در بسیاری از موارد، امکان برگشت کبد چرب از طریق تغییر سبک زندگی وجود دارد. این تغییرات ممکن است از آسیب کبدی و ایجاد زخم جلوگیری کند.
در صورت عدم درمان، این بیماری میتواند باعث التهاب، آسیب به کبد و زخمهای احتمالی غیرقابل جبران شود. زخم شدید کبد به عنوان سیروز شناخته میشود.
در صورت ابتلا به سیروز، خطر سرطان کبد و نارسایی آن افزایش مییابد. این عوارض میتوانند تا حدودی کشنده باشند.
برای دستیابی به بهترین نتیجه، داشتن سبک زندگی سالم و پیروی از توصیههای درمانی پزشک بسیار مهم است.
هر آنچه باید در مورد کبد چرب بدانید.
کبد چرب که به استئاتوزکبدی نیز معروف است زمانی اتفاق میافتد که چربی در کبد جمع میشود. وجود مقادیر کم چربی در کبد شما طبیعی است اما مقدار زیاد آن میتواند باعث بروز مشکل در سلامتی شود.
کبد شما دومین اندام بزرگ بدن شماست که به فرآوری مواد مغذی غذاها و نوشیدنیها کمک میکند و مواد مضر را از خون تصفیه مینماید.
چربی زیاد در کبد باعث ملتهب شدن کبد میشود که میتواند به کبد شما آسیب برساند و ایجاد فیبروز یا سفتی کبد نماید. در موارد شدید این فیبروز میتواند منجر به نارسایی کبد گردد.
کبد چرب دو دسته تقسیم بندی میشود:
افرادی که الکل زیادی مصرف میکنند، میگویند مبتلا به کبد چرب الکی شده است (AFLD) .
افرادی که الکل زیادی مصرف نمیکنند، میگویند مبتلا به کبد چرب غیر الکلی شده است (NAFLD).
به گفته محققان در مجله جهانی Gastroenterology، بیماری کبد چرب غیرالکلی ۲۵ تا ۳۰ درصد مردم ایالات متحده و اروپا را تحت تأثیر قرار میدهد.
علایم کبد چرب
کبد چرب یکی از بیماریهایست که عمدتا بدون علامت است. فرد مبتلا به کبد چرب، به ندرت در قسمت بالای شکم خود ممکن است درد کمی را احساس کند.
برخی از افراد مبتلا به بیماری کبد چرب دچار عوارضی از جمله فیبروز یا زخمهای کبدی میشوند. زخم کبد به عنوان فیبروز کبد شناخته میشود. فیبروز کبدی شدید به سیروز کبدی معروف است.
سیروز ممکن است علایمی به وجود آورد مانند:
● از دست دادن اشتها
● کاهش وزن
● ضعف
● خستگی
● خونریزی غیرطبیعی
● خارش پوست
● زرد شدن پوست و چشم
● ایجاد خوشه های شبکه مانند رگهای خونی زیر پوست
● درد شکم
● تورم شکم
● تورم پاها
● بزرگ شدن پستان در مردان
● گیجی
سیروز یک بیماری بالقوه تهدید کننده زندگی است.
دلایل کبد چرب
کبد چرب بیماریست که بر اثر چربی زیادی که در بدن تولید میشود، اتفاق میافتد و یا زمانی کبد چرب میشود که قادر به متابولیز چربی در بدن نباشد. چربی اضافی در سلولهای کبد ذخیره شده و در آنجا تجمع مییابد و باعث بیماری کبد چرب میشود. تجمع چربی میتواند در اثر عوامل مختلفی ایجاد گردد.به عنوان مثال، نوشیدن بیش از حد الکل میتواند باعث بیماری کبد چرب الکلی شود.
در افرادی که الکل زیاد نمینوشند، علت بیماری کبد چرب کاملا مشخص نیست و ممکن است یک یا چند عامل زیر در آن نقش داشته باشند:
● چاقی
● قند خون بالا
● مقاومت به انسولین
● مقادیر بالای چربی به ویژه تری گلیسیریدها در خون شما
و برخی از عواملی که کمتر شایع هستند عبارتند از:
● بارداری
● کاهش سریع وزن
● برخی از انواع عفونتها مانند هپاتیت C
● عوارض جانبی برخی از داروها مانند متوترکسات، تاموکسیفن،آمیودارون و والپروییک اسید و همچنین در معرض سموم خاص قرار گرفتن
● برخی از ژنها نیز ممکن است خطر ابتلا به کبد چرب را افزایش دهند.
تشخیص کبد چرب
پزشک برای اینکه تشخیص دهد، کبد شما چرب است یا نه، معاینات لازم را انجام داده و شرح حال پزشکی از شما میگیرد. و در نهایت برای اطمینان بیشتر چند آزمایش برای بیمار مینویسد. تنها راه تشخیص کبد چرب استفاده از روشهای تصویربرداریست مثل سونوگرافی یا سی تی اسکن و ….
بنابراین اگر پزشکتان مشکوک باشد که شما کبد چرب دارید، احتمالا سؤالاتی را در این موارد از شما میپرسد:
● سابقه پزشکی خانوادگی شما از جمله سابقه هر گونه بیماری کبدی
● مصرف الکل و سایر عادات زندگی شما
● هر گونه دارویی که ممکن است مصرف نمایید
● تغییرات اخیر در سلامتی شما
اگر خستگی، از دست دادن اشتها و یا علایم بدون دلیل دیگری را تجربه کردهاید، پزشک خود را در جریان بگذارید.
معاینه فیزیکی
پزشک برای بررسی التهاب کبد ممکن است شکم شما را لمس میکند و یا آن را فشار میدهد.اگر کبد شما بزرگ شده باشد، ممکن است بتواند آن را احساس کند. با این حال ممکن است کبد شما بدون بزرگ شدن ملتهب گردد و در این صورت پزشک با لمس کردن نمیتواند تشخیص دهد که کبد شما ملتهب است.
آزمایش خون
در بسیاری از موارد، بیماری کبد چرب بعد از افزایش آنزیمهای کبدی در آزمایشات خون تشخیص داده میشود. به عنوان مثال، پزشک شما ممکن است آزمایش آلانین آمینوترانسفراز(ALT) و آسپارتات آمینوترانسفراز(AST) را برای بررسی آنزیمهای کبدی تجویز نماید.
این آزمایشها درصورتی که شما علایم یا نشانههایی از بیماری کبدی داشته باشید و یا به عنوان بخشی از کارهای معمول خون توصیه میشوند.
یکی از نشانههای بیماری کبد چرب، افزایش آنزیمهای کبدی است اما باید بدانید که این نشانه تنها دلیل این بیماری نیست و حتی در اکثر بیماران مبتلا به کبد چرب در حد نرمال است
در صورت مثبت بودن آزمایش آنزیمهای کبدی، احتمالا پزشک شما آزمایشهای دیگری را برای شناسایی علت التهاب تجویز میکند.
مطالعات تصویربرداری
پزشک شما ممکن است برای بررسی چربی اضافی یا سایر مشکلات کبدی شما از یک یا چند آزمایش تصویربرداری زیر استفاده نماید:
● سونوگرافی
● سی تی اسکن
● تصویربرداری ام آر آی
پزشک همچنین ممکن است آزمایشی به نام الاستوگرافی همراه با ارتعاش را تجویز کند.دراین آزمایش از امواج صوتی با فرکانس پایین برای اندازهگیری سفتی کبد استفاده میشود که به بررسی زخم کمک میکند.
نمونه برداری از کبد
نمونه برداری از کبد بهترین راه برای تعیین شدت بیماری کبدی محسوب میشود.
طی نمونه برداری از کبد، پزشک سوزنی را در کبد شما فرو میکند و قطعهای از بافت را برای آزمایش خارج مینماید.پزشک برای کاهش درد شما از بی حسی موضعی استفاده میکند.
این آزمایش میتواند به شما در تشخیص اینکه آیا به بیماری کبد چرب و همچنین زخمهای کبد مبتلا هستید،کمک کند.
درمان کبد چرب
در حال حاضر، هیچ دارویی برای درمان بیماری کبد چرب تأیید نشده است. تحقیقات بیشتری برای تولید و آزمایش داروها در درمان این بیماری نیاز است.
در بیشتر موارد، تغییر سبک زندگی میتواند بیماری کبد چرب را معکوس کند.برای مثال، پزشک ممکن است شما را به موارد زیر توصیه کند:
● از مصرف الکل خودداری نمایید.
● برای کاهش وزن خود اقدام کنید.
● رژیم غذایی خود را تغییر دهید.
در صورت بروز عوارض، درمانهای اضافی توسط پزشک تجویز میشود. به عنوان مثال، برای درمان سیروز میتواند تغییر سبک زندگی، داروها و عمل جراحی پیوند کبد را تجویز کند. سیروز میتواند منجر به نارسایی کبد شود. اگر به نارسایی کبد مبتلا شوید ممکن است به پیوند کبد احتیاج پیدا کنید.
درمانهای خانگی
تغییر سبک زندگی اولین درمان بیماری کبد چرب است. بسته به شرایط و عادات زندگیتان موارد زیر ممکن است به شما کمک کند:
● کاهش وزن
● کاهش مصرف الکل
● خوردن مواد مغذی که کالری اضافی، چربیهای اشباع و ترانس کمی دارد.
● حداقل ۳۰ دقیقه ورزش در اکثر روزهای هفته داشته باشید.
به گفته کلینیک مایو، برخی شواهد نشان میدهد که مکملهای ویتامین E ممکن است به جلوگیری یا درمان آسیبهای کبدی ناشی از بیماری کبد چرب کمک کند. اگر چه در این زمینه تحقیقات بیشتری مورد نیاز است. مصرف بیش از حد ویتامین E برای سلامتی خطراتی در پی دارد. و در بیماران دیابتی مبتلا به کبد چرب نباید استفاده شود
همیشه قبل از استفاده از یک دارو یا مکمل جدید با پزشک خود صحبت کنید.برخی از مکملها یا داروها ممکن است کبد شما را تحت فشار قرار دهند و یا با داروهایی که مصرف میکنید،تداخل داشته باشند.
رژیم غذایی برای بیماری کبد چرب
اگر مبتلا به بیماری کبد چرب هستید، پزشک شما را تشویق مینماید که رژیم غذایی خود را برای کمک به درمان بیماری و کاهش خطر عوارض تعدیل کنید.
از جمله توصیههایی پزشک عبارتند از:
● از رژیم غذایی غنی از غذاهای گیاهی مانند میوهها، سبزیجات، حبوبات و غلات کامل استفاده کنید.
● مصرف کربوهیدراتهای تصفیه شده مانند شیرینی، برنج سفید، نان سفید و سایر غلات تصفیه شده را محدود کنید.
● مصرف چربیهای اشباع شده را که در گوشت قرمز و بسیاری از محصولات حیوانی وجو دارد کاهش دهید.
● از مصرف چربیهای ترانس که در بسیاری از میان وعدههای فرآوری شده وجود دارد، خودداری کنید.
● از مصرف الکل بپرهیزید.
پزشک ممکن است برای کاهش وزن شما توصیه کند که میزان کالری دریافتی خود را کم کنید.
انواع بیماری کبد چرب
دو نوع بیماری کبد چرب وجو دارد: غیر الکلی و الکلی.
بیماری کبد چرب غیرالکلی شامل کبد چرب غیر الکلی ساده، استئوهپاتیت غیرالکلی(NASH) و کبد چرب حاد بارداری(AFLP)است.
بیماری کبد چرب الکلی شامل ساده(AFLD) و استئوهپاتیت الکلی(ASH)است.
بیماری کبد چرب غیرالکلی(NAFLD)
بیماری کبد چرب غیرالکلی هنگامی رخ میدهد که در کبد افرادی که الکل زیادی نمینوشند، چربی جمع میشود. اگر همراه با تجمع چربی هیچ التهاب یا عارضه دیگری وجو نداشته باشد، این بیماری به عنوان کبد چرب غیرالکلی ساده شناخته میشود.
استئوهپاتیت غیرالکلی(NASH)
این نوع بیماری زمانی رخ میدهد که تجمع چربی در کبد همرا با التهاب کبد باشد. اگر چربی اضافی در کبد داشته باشید، کبد شما ملتهب باشد و سابقه زیاد از الکل را ندارید، پزشک بیماری استیوهپاتیت غیرالکلی را در شما تشخیص میدهد. این بیماری در صورت عدم درمان باعث ایجاد زخم در کبد میشود که در موارد شدید میتواند منجر به سیروز و نارسایی کبدی شود.
کبد چرب حاد بارداری(AFLP)
بیماری کبد چرب حاد بارداری بسیار نادر اما جدی است و علت آن هنوز مشخص نیست.وقتی این بیماری اتفاق بیفتد در سه ماهه سوم بارداری ظاهر میشود و در صورت عدم درمان خطرات جدی برای سلامت مادر و جنین به وجود میآورد. با تشخیص این بیماری در شما، پزشک در اسرع وقت نوزاد را خارج میکند. ممکن است لازم باشد تاچند روز بعد از زایمان به مراقبتها ادامه دهید. سلامت کبد شما احتمالا طی چند هفته پس از زایمان به حالت طبیعی برمیگردد.
بیماری کبد چرب الکلی(ALFD)
واضح است که نوشیدن زیاد الکل کار خوبی نیست و در نهایت موجب آسیب رساندن به بدن خواهد شد که مصرف زیاد نوشیدنیهای الکلی باعث میشه کبد آسیب ببیند. اگر همراه با تجمع چربی هیچ التهاب یا عارضه دیگری وجود نداشته باشد، این بیماری به عنوان بیماری کبد چرب الکلی ساده شناخته میشود.
استئوهپاتیت الکلی(ASH)
استئوهپاتیت الکلی یکی از انواع بیماری کبد چرب الکی شناخته شده است و این بیماری زمانی رخ میدهد که چربی زیادی در کبد جمع میشود و کبد ملتهب شده باشد، به این بیماری هپاتیت الکی نیز گفته میشود.
اگر چربی اضافی در کبد دارید، کبد شما ملتهب است و مقدار زیادی الکل مینوشید، پزشک این بیماری را در شما تشخیص میدهد. در صورتیکه این بیماری به درستی درمان نشود باعث ایجاد زخم در کبد میگردد. زخم شدید کبد به عنوان سیروز شناخته میشود که میتواند منجر به نارسایی کبد گردد.
برای درمان کبد چرب الکلی، پرهیز از مصرف الکل مهم است. اگر شما به الکل اعتیاد دارید، پزشک ممکن است مشاوره یا سایر روشهای درمانی را به شما توصیه کند.
عوامل خطر
نوشیدن مقادیر زیاد الکل شما را در معرض خطر ابتلا به بیماری کبد چرب قرار میدهد. شما بیشتر در معرض خطر هستید اگر:
● چاق هستید.
● مقاومت به انسولین دارید.
● به دیابت نوع ۲ مبتلا هستید.
● سندرم تخمدان پلی کیستیک دارید.
● باردار هستید.
● سابقه عفونتهای خاص مانند هپاتیت C را دارید.
● داروهای خاصی مصرف میکنید مانند متوتروکسات، تاموکسیفن، آمیودورون و والپروییک اسید.
● کلسترول بالا دارید.
● تری گلیسیرید بالا دارید.
● قند خونتان بالاست.
● سندرم متابولیک دارید.
● اگر سابقه خانوادگی بیماری کبد چرب دارید، احتمالا خودتان هم به آن مبتلا هستید.
مراحل کبد چرب
کبد چرب میتواند طی چهار مرحله پیشرفت کند:
۱٫ کبد چرب ساده: در کبد چربی اضافی تجمع یافته است.
۲٫ استئوهپاتیت: علاوه بر چربی اضافی، التهاب نیز در کبد وجود دارد.
۳٫ فیبروز: التهاب در کبد باعث ایجاد زخم شده است.
۴٫ سیروز: زخم کبد به طور گستردهای توسعه یافته است.
سیروز یک نوع بیماری قوی و تهدید کننده است که احتمال دارد باعث نارسایی کبد شود. در برخی از مواقع ممکن است غیرقابل برگشت باشد و برای همین مهم است که همان ابتدای بروز بیماری از پیشرفت آن جلوگیری کنید.
برای جلوگیری از پیشرفت کبد چرب و ایجاد عوارض، برنامه درمانی توصیه شده توشط پزشک خود را دنبال کنید.
جلوگیری
برای جلوگیری از کبد چرب و عوارض احتمالی ناشی از آن، بهتر است یک سبک زندگی سالم داشته باشید.
● از مصرف الکل بپرهیزید.
● وزن متناسب داشته باشید.
● رژیم غذایی غنی از مواد مغذی داشته باشید که دارای چربیهای اشباع، ترانس و کربوهیدراتهای تصفیه شده کم باشد.
● قند خون، کلسترول و تری گلیسیرید خود را کنترل نمایید.
● اگر دیابت دارید، از توصیه های درمانی پزشک خود پیروی کنید.
● در بیشتر روزهای هفته ۳۰ دقیقه ورزش انجام دهید.
انجام این مراحل حتی در بهبود سلامت کلی شما نیز مؤثر است.
چشم انداز
در بسیاری از موارد، امکان برگشت کبد چرب از طریق تغییر سبک زندگی وجود دارد. این تغییرات ممکن است از آسیب کبدی و ایجاد زخم جلوگیری کند.
در صورت عدم درمان، این بیماری میتواند باعث التهاب، آسیب به کبد و زخمهای احتمالی غیرقابل جبران شود. زخم شدید کبد به عنوان سیروز شناخته میشود.
در صورت ابتلا به سیروز، خطر سرطان کبد و نارسایی آن افزایش مییابد. این عوارض میتوانند تا حدودی کشنده باشند.
برای دستیابی به بهترین نتیجه، داشتن سبک زندگی سالم و پیروی از توصیههای درمانی پزشک بسیار مهم است.
*متخصص گوارش در مشهد*